ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ Νο 2

  Αναδημοσιεύω και σήμερα ένα πρόσφατο άρθρο του Αλέκου Παπαδόπουλου με το οποίο   - ξανά χωρίς αυταπάτες - επιχειρεί να διεγείρει τη Χώρα (Λαό και κυρίαρχες Ελίτ) εν όψει της διαφαινόμενης εξόδου  από το Ευρώ και την μόνιμη περιστολή της σε « ανάπηρο καθυστέρημα». Εδώ μαστιγώνεται ο καιροσκοπισμός της αισιοδοξίας και ο λαϊκισμός της ανέξοδης πλειοδοσίας. Και επιπλέον προτείνεται, ως Εθνική Επιλογή και Πολιτισμική Αξία, με την οποία θα πρέπει να πορευθούμε εφεξής, ο «λιτός βίος».

  Όχι μόνο δεν διαφωνώ με το πνεύμα και το γράμμα του άρθρου αλλά αισθάνομαι την ανάγκη να το διαδώσω.

“Το ελληνικό ευρω-δίλημμα: Διαχείριση της αυταπάτης ή κόψιμο του γόρδιου δεσμού;”

   Το συμφέρον της Ελλάδας είναι να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, είναι πεποίθησή μου ότι το πρόγραμμα οικονομικής και λειτουργικής ανάταξης, που συγκρότησε και επέβαλε ο τριμερής Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος, σε συνδυασμό με την απουσία εθνικής αυτενέργειας, την οδηγεί, παρά τα κύματα εισαγόμενης και εδωδίμως καλλιεργούμενης εσχάτως αισιοδοξίας, σε “πλήρες τέλμα” εντός της επόμενης τριετίας. Παρά την σημερινή ρητορική του διεθνούς παράγοντα ότι η Ελλάδα δεν θα εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη, εκτιμώ ότι αυτή τη στιγμή οι πιθανότητες να αχθεί μόνη της εκτός αυτής είναι πολύ μεγαλύτερες από την παραμονή της. Η συνεχιζόμενη εγγενής αδυναμία της να κατανοήσει το βάθος του προβλήματός της και να προσαρμοστεί στις σημερινές αλλά και στις μέλλουσες οικονομικές συνθήκες ανταγωνισμού που θα επικρατήσουν στην Ευρώπη και όχι μόνο θέτουν εξαρχής το όλο θέμα της παραμονής της στην Ευρωζώνη. 

Το «τέλος» του μνημονίου;

   Η συμφωνία του 2010, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, ανάμεσα στη χώρα μας και στο Τριμερές Σχήμα για την χρηματοπιστωτική διάσωσή της, καθώς και τα κάθε μορφής μέτρα που περιελάμβανε - και ανεξάρτητα από τις όψιμες θεωρίες και άλλοθι, που εν τω μεταξύ αναπτύχθηκαν, περί “λάθους υπολογισμού του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή” - ήταν απολύτως αναγκαία και επιβεβλημένη για τη διατήρησή της στο Ευρώ και την απαλλαγή της από παραμορφώσεις και δυσλειτουργίες, οι οποίες την οδήγησαν σε κατάσταση “χρεοστασίου”.

   Παρά τα κάποια θετικά και εξυγιαντικά αποτελέσματα από την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας (μνημόνιο), τα οποία δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς λογικός άνθρωπος, το πρόγραμμα αυτό, εκτός από τις ιδεοληψίες του και τα προβλήματα που δημιούργησε κυρίως στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, έπαυσε να οικοδομεί ουσιαστικές προϋποθέσεις δημιουργίας νέων διατηρήσιμων οικονομικών συνθηκών. Είναι πλέον ανεπαρκές, ατελές και εμβαλωματικό. Εξελίσσεται τελικά σαν λογιστικό μοντέλο πάνω σε μια αποξηραμένη παραγωγική βάση και σε μια καχεκτική οικονομία. Μια οικονομία που πριν την κατάρρευσή της ήταν απλώς “μεγενθυμένη” από δάνεια κεφάλαια και περιορισμένα “ανεπτυγμένη”, αφού την αποβιομηχανοποίηση του ’70 και του ’80 ακολούθησε η αποβιοτεχνοποίηση κυρίως των τελευταίων χρόνων της κρίσης. Ήταν ήδη, ούτως ή άλλως, μια μικρομεσαία οικονομία που επέζησε κυρίως χάριν της φοροδιαφυγής.

Η ενσκήψασα «αισιοδοξία» - Ζητήματα Εθνικής Αξιοπρέπειας

   Που όμως οφείλεται παρ’ όλα αυτά η ξαφνική επέλαση του κλίματος δοξαστικής αισιοδοξίας, και μάλιστα όταν επικρατούν συνθήκες συνεχούς περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας και παρατεταμένου οικονομικού παγετώνα; Νομίζω καταρχάς ότι σε κάποιους προέκυψε η ανάγκη ενός ακόμα “ιαματικού ψεύδους”, το οποίο δεν αφορά στις υποθέσεις της χώρας, αλλά στις εφήμερες εντυπώσεις μιας αμήχανης και εξαντλημένης πλέον διαχείρισης της κρίσης. Αυτό όμως κάνει μια μεγαλύτερη ζημιά. Καλλιεργεί ψευδαισθήσεις και υπονομεύει την επίπονη, αλλά άκρως αναγκαία, διαδικασία που οδηγεί στην βαθειά κατανόηση του προβλήματος και της πραγματικής κατάστασης, ώστε να δημιουργηθούν ουσιαστικές προϋποθέσεις εξόδου από την κρίση.

   Παιχνιδίζει ο οπτιμισμός με το αίσθημα του ατομικού κινδύνου και της ατομικής ελπίδας. Δεν αφήνει να αναπτυχθεί στην ελληνική κοινωνία η αίσθηση του συλλογικού κινδύνου, ώστε να ληφθούν στέρεες εθνικού χαρακτήρα αποφάσεις και όχι ν'αναπτυχθούν λογικές ατομικής αυτοπροστασίας από τις συνέπειες της κρίσης. Η ελπίδα και η αισιοδοξία δομούνται, δεν διακηρύσσονται.

   Όσοι λοιπόν επιμένουν να υποδύονται τους "αισιόδοξους", μοχλεύοντας επικοινωνιακά σε κάποια πράγματι θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του μνημονίου, ή όσοι άλλοι θέλουν να πιστεύουν γενικώς στην τελική διάσωση της χώρας, οφείλουν να γνωρίζουν ότι η "αισιοδοξία" τους αυτή, αλλά και η "απαισιοδοξία", μπορεί να είναι μια σεβαστή ατομική τους επιλογή, αλλά στην πολιτική δεν έχει καμιά αξία ούτε σαν ατομικό γνώρισμα, ούτε σαν μεταφυσικό φαινόμενο πίστης, ούτε σαν ειδύλλιο.

   Στην πολιτική υπάρχει μόνο η "δύσκολη αισιοδοξία" που οικοδομείται μόνο με σκληρή συλλογική προσπάθεια, με σχέδιο και θυσίες, με ρεαλισμό, ορθολογισμό και με κοινωνική δικαιοσύνη.

   Στο επίπεδο της τρέχουσας πολιτικής είναι βέβαιο ότι η ιστορία θα αναγνωρίσει τις προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης να παραμείνει η χώρα στην Ευρωζώνη, εφαρμόζοντας αποφασιστικά τα επιβληθέντα οικονομικά και θεσμικά μέτρα του μνημονίου. Όπως επίσης πρέπει να της καταλογιστεί στα αρνητικά της το γεγονός ότι δεν ανέλαβε μέχρι σήμερα καμιά σημαντική πρωτοβουλία που να έχει τη δική της σφραγίδα σε κανένα σημαντικό πεδίο.

   Για να αρχίσει η απομείωση του χρέους απαιτούνται πρωτογενή πλεονάσματα σταθερά τουλάχιστον για μία επταετία σε ποσοστό πάνω από 5% του ΑΕΠ καθώς και υψηλούς ρυθμούς πραγματικής ανάπτυξης. Είναι τουλάχιστον άκομψο και πρωτοφανές να προβάλλεται ως η νέα “Μεγάλη Ιδέα του Έθνους” η επίτευξη κάποιου ελάχιστου πρωτογενούς πλεονάσματος, με τους γνωστούς τρόπους, και μάλιστα για ένα τρίμηνο! Αυτό είναι μια ακόμη ένδειξη μειωμένων φιλοδοξιών και προσδοκιών.

   Θα ήταν  χρήσιμο να υπενθυμίσω ότι την περίοδο 1994-1996, σε συνθήκες βαθειάς κρίσης χρέους και μηδενικής ανάπτυξης, χωρίς περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων, αλλά κυρίως με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, επετεύχθη για πρώτη φορά πρωτογενές πλεόνασμα 4,2%, 3% και 4% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Η επιτυχία αυτή δεν προβλήθηκε συνειδητά, ούτε η τότε κυβέρνηση πανηγύρισε, έχοντας επίγνωση ότι αυτό δεν ήταν «λεία» προς διανομή από τον τότε λαϊκισμό, αλλά προοριζόταν αποκλειστικά για τη μείωση και του τότε υπέρογκου χρέους. Τα πρωτογενή πλεονάσματα διατηρήθηκαν μέχρι το 2001.

   Στη χώρα επίσης επικρατούν συγχύσεις από τη συνεχή αντιφατικότητα και την πολλαπλότητα των διαβρωτικών μηνυμάτων του παραπλανητικού λαϊκισμού. Αναπτύσσονται επικίνδυνες και ανεύθυνες απόψεις, όπως εκείνες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ότι η σωτηρία της χώρας "περνά" δήθεν μέσα από μία απλή κατάργηση του "αντιλαϊκού μνημονίου", κάτι που όμως θα μας οδηγούσε σε περαιτέρω ακραία επιδείνωση της σημερινής κατάστασης. Οι απόψεις αυτές είναι το ίδιο καταστροφικές και επικίνδυνες με εκείνες που καλλιεργούν στο λαό την "αισιόδοξη παραμυθία" ότι δήθεν η κρίση είναι πλέον πίσω μας και σύντομα θα επανέλθουμε στην “προ αυτής κατάσταση”. Αυτό είναι το νέο ψεύδος της περιόδου.

   Είναι ταυτόχρονα επίσης αναξιοπρεπές για κάθε λαό να εναποθέτει μοιρολατρικά την τύχη των επόμενων γενεών του στα εκλογικά αποτελέσματα άλλων χωρών (πχ. Γαλλία, Γερμανία). Είναι εθνική δειλία και έλλειψη εθνικής ζωτικότητας να μην παράγει μια χώρα τα δικά της γεγονότα (πολιτικά, οικονομικά, θεσμικά, κλπ) και να αφήνεται στις διαθέσεις τρίτων που δυστυχώς πολλές φορές συνοδεύονται και από μη δημοσιοποιημένα προσβλητικά σχόλια του τύπου «άσε να τελειώσουν οι εκλογές και θα δούμε τι θα κάνουμε με δαύτους». Είναι επίσης εξίσου αναξιοπρεπές να πανηγυρίζουμε με τα πλαστά πιστοποιητικά που μας χορηγεί απλόχερα την περίοδο αυτή ο Διεθνής Παράγων περί δήθεν “βιωσιμότητας” της ελληνικής οικονομίας και του δημόσιου χρέους. Είναι προφανές ότι λόγω της άγνωστης ακόμη κατάληξης της ευρωπαϊκής κρίσης δεν επιθυμούν, εταίροι και μη, η Ελλάδα να λειτουργήσει αυτή την περίοδο ως η ανεξέλεγκτη “παράφρων μεταβλητή” του Ευρωσυστήματος.

   Πολλές χώρες βρέθηκαν στην ανάγκη καταφυγής σε διεθνή αρωγή. Οι διαφορετικοί χειρισμοί ήταν ανάλογοι με την ποιότητα και την βαρύτητα των αποφάσεων των χωρών αυτών να διαπραγματευτούν σωστά, να εφαρμόσουν τις συμφωνίες αποτελεσματικά και να εξέλθουν σύντομα από την κρίση. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα δύο (2) χωρών, οι οποίες υπέγραψαν “μνημόνια”, αλλά πολύ σύντομα αποφάσισαν να κινηθούν και πέραν αυτών έως ότου διασφαλίσουν μια παραγωγική, ανταγωνιστική και διατηρήσιμη οικονομία. Ανασυγκρότησαν την οικονομία τους πάνω σε δικό τους σχέδιο οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής ανάπτυξης, που οι ίδιοι κατέστρωσαν και υπεράσπισαν ως κοινωνίες που τις διακρίνει η ζωτικότητα και η ευθύνη.

   Οι αναδυόμενες πλέον ως σημαντικές οικονομικές υπερδυνάμεις της Βραζιλίας και της Τουρκίας αυτό τον δρόμο ακολούθησαν. Τα θαυμαστά αποτελέσματα που πέτυχαν οι χώρες αυτές μέσα σε λίγα χρόνια δεν ήταν έργο μόνο κάποιων πεφωτισμένων προσώπων. Προικισμένοι άνθρωποι προέκυψαν, αλλά δεν θα έφταναν από μόνοι τους, όπως πολλοί ίσως να πιστεύουν. Η ταχύτατη, στέρεη και διατηρήσιμη συνολική ανάπτυξη των χωρών αυτών, βεβαίως με τις ιδιαιτερότητές τους, είναι αποτέλεσμα της απελευθέρωσης μεγάλων κοινωνικών δυνάμεων. Δεν αρκέστηκαν οι κοινωνίες τους μόνο στις υπερσυντηρητικές και εν πολλοίς διαβρωμένες και βολεμένες ηγέτιδες τάξεις τους. Συνειδητοποίησαν και οι δύο λαοί ότι έχουν συλλογική ευθύνη στη διαμόρφωση του μέλλοντός τους και διαισθάνθηκαν ότι έχουν χρέος να υποστηρίξουν το αντικειμενικό συμφέρον της χώρας τους.

Οι «ηγέτιδες» τάξεις της χώρας μας

   Κάθε κοινωνία συνήθως, σε περιόδους κρίσης, καθοδηγείται από ένα κυρίαρχο πνεύμα, που είναι η συνισταμένη της συλλογικής αντίληψης και του τρόπου με τον οποίο “κοιτάει τον εαυτό της” και χαράζει την προοπτική της. Στη χώρα μας έχει εγκατασταθεί το πνεύμα “του ακαταμάχητου λαϊκισμού”, που σε συνδυασμό με την καλλιέργεια του “ατομισμού” και ενός εγκαθιδρυμένου καταναλωτισμού, την έφερε, και δυστυχώς φοβάμαι ότι θα τη διατηρήσει για πολλά χρόνια ακόμη, σε καθεστώς “Διεθνούς Ζητείας”. Να εκλιπαρεί δηλαδή η χώρα νέες περικοπές χρέους, νέες παρατάσεις αποπληρωμής του καθώς και νέα δάνεια. Και όλα αυτά να προβάλλονται ως οι νέες μέλλουσες “επιτυχίες” της χώρας. Αλλοίμονο! Υπεύθυνες γι’ αυτό είναι όλες ανεξαιρέτως οι σημερινές ηγέτιδες τάξεις της χώρας και κατά σειρά ευθύνης:

(α) Η πολιτική ελίτ, από όπου προέρχομαι - και με τις δικές μου ευθύνες να με βαρύνουν - κυριαρχείται από το πνεύμα του βαθέως λαϊκισμού, το οποίο διαπερνά ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Γι’ αυτό ο πολιτικός αγώνας στην Ελλάδα διεξάγεται ανάμεσα στις διάφορες αποχρώσεις του λαϊκισμού και μάλιστα με αρκετή δόση οπορτουνισμού ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες. Δυστυχώς δεν διακρίνεις πλέον, όπως άλλοτε, πτυχές είτε πεφωτισμένης Αριστεράς (αυτή χάθηκε με το θάνατο του Γληνού), είτε πεφωτισμένης Δεξιάς, είτε του αστικού Κέντρου. Εξαιρέσεις υπήρχαν και υπάρχουν, αλλά ήταν και εξακολουθούν να είναι αποδυναμωμένες και ως εκ τούτου "αργούσες". Ο λαϊκισμός στη χώρα μας δεν λειτουργεί απλά και μόνο σαν δημαγωγικό εμπόριο ελπίδων προς τις ασθενέστερες τάξεις και τους «κυνηγούς» της εύκολης ευμάρειας. Δυστυχώς, κατέληξε με την πάροδο του χρόνου σε πολιτισμικό μόρφωμα που λειτουργεί σαν φιλοσοφία, νοοτροπία, αντίληψη ζωής, με συγκεκριμένες πρακτικές και συμπεριφορές, οι οποίες τελικά αποθεσμοποίησαν και διέλυσαν τη χώρα.

(β) Η οικονομική ελίτ, που συγκροτήθηκε μεταπολεμικά, πορεύτηκε αλληλοεξαρτώμενη με τις άλλες ηγέτιδες τάξεις και κυρίως με την πολιτική. Λειτούργησε χωρίς ανεπτυγμένη συνείδηση εθνικής ευθύνης, εκτός από κάποιες και εδώ εξαιρέσεις. Ιθύνουσα Εθνική Αστική Τάξη δεν θέλησαν να γίνουν ποτέ, υποδύθηκαν μόνο «ρόλους» που δεν πίστεψαν και παρέμειναν απλά ανώτερα εισοδηματικά στρώματα. Δεν ανέλαβαν ποτέ ευθύνες εγγύησης και πρωτοβουλίες υπεράσπισης της χώρας. Ανέχθηκαν, αν δεν υποδαύλισαν, τον λαϊκισμό για τα δικά τους συμφέροντα και συνέβαλαν αποφασιστικά στη θεσμική και οικονομική αποδυνάμωση της χώρας.

(γ) Η πνευματική ελίτ, έπαψε από καιρό να διαδραματίζει ρόλο πνευματικής καθοδήγησης. Δεν απέχει από την αλήθεια το γεγονός ότι η χώρα μας αντλεί ακόμη κυρίως από τα αποθέματα της πνευματικής παραγωγής που ανακόπηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Η όαση, και εδώ, των ελάχιστων εξαιρέσεων δεν συνιστά συγκροτημένη καθοδηγούσα πνευματική τάξη. Το γεγονός αυτό εξηγεί μελαγχολικά γιατί η Ελληνική κοινωνία δεν ολοκληρώθηκε πολιτισμικά και εν τέλει γιατί δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και θεσμικά.

(δ) Η ακαδημαϊκή ελίτ, βαρύνεται για την κατάσταση στο χώρο της Παιδείας και ιδιαίτερα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Δεν λειτούργησαν ως πρωτοπορία και ασπίδα της Ελληνικής κοινωνίας.

(ε) Τα ίδια περίπου ισχύουν και για τις άλλες κοινωνικές ελίτ, όπως η Εκκλησία, με τον διαχρονικό εθνοφυλετισμό, ο συνδικαλισμός, με τον τυφλό διεκδικητισμό, τα media, με την υιοθέτηση επί σειράν ετών ακραίων συντεχνιακών διεκδικήσεων και με την υπερπροβολή καταναλωτικών προτύπων και πολιτισμικών υποπροϊόντων,  ο αγροτικός συνδικαλισμός, που καλλιέργησε για πολλά χρόνια την αντίληψη του αγρότη – εισοδηματία του Δημοσίου και της ΕΕ, κ.λ.π.

   Το αποκορύφωμα του «θριάμβου» όλων αυτών των ελίτ της χώρας ήταν την περίοδο 2008-2010, κατά την οποία, αντί, ως όφειλαν, να συλλάβουν τα ηχηρά σήματα της επερχόμενης κατάρρευσης της χώρας, προκειμένου να απαιτήσουν να ληφθούν τα ελάχιστα αναγκαία τότε μέτρα, σε σχέση με τα σημερινά, για τη διάσωση της χώρας, επέδειξαν δόλια άγνοια, ιδιοτελή “τύφλωση και κώφευση”.

   Αυτές είναι περίπου οι ηγέτιδες τάξεις που διαθέτει σήμερα η χώρα. Εξακολουθούν να είναι κυρίαρχες και να ορίζουν τις εξελίξεις. Αυτές καλούνται να διατηρήσουν τη χώρα εντός της Ευρωζώνης και ταυτόχρονα να προσελκύσουν επενδύσεις και να αναλάβουν πρωτοβουλίες με τις οποίες θα οικοδομηθεί μια νέα, βιώσιμη παραγωγική οικονομία και όχι μια οικονομία της υπερκατανάλωσης.

Η Ευθύνη και η Σωτηρία “εις ημάς αυτούς”

   Μπορούν οι ηγέτιδες τάξεις της χώρας να σηκώσουν ένα τέτοιο βάρος; Μπορούν να μεταμορφωθούν σε οδηγούς της ελληνικής κοινωνίας, ώστε να παραμείνει η Ελλάδα στο κοινό νόμισμα και να υπηρετήσει το ένα και πραγματικό εθνικό συμφέρον;

   Φοβάμαι ότι η μέχρι σήμερα εμπεδωμένη σ’ αυτές κυρίαρχη κουλτούρα δεν μπορεί να κρατήσει τη χώρα στην Ευρωζώνη. Πρόκειται για μια σκληρή διαπίστωση, αλλά για να διασφαλιστεί Εθνικά αξιοπρεπής συμμετοχή στην Ευρωζώνη απαιτείται να συναντηθούν και να δράσουν και άλλες Κοινωνικές και Πνευματικές Δυνάμεις. Υπάρχουν. Είναι ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας που είναι απαλλαγμένος από ιδεολογήματα και είναι προικισμένος με τον ορθολογισμό των πραγμάτων και πιστεύει ότι η χώρα έχει συμφέρον να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Δεν υποκύπτει στις "ψυχρές αφαιρέσεις" της πολιτικής, αλλά υιοθετεί το γνήσιο "συναισθηματικό κριτήριο" στις επιλογές του.

   Είναι οι δυνάμεις που κατανοούν την ανάγκη να ληφθούν Αποφάσεις Εθνικών Διαστάσεων. Αποφάσεις μεγάλης υπέρβασης του σημερινού μνημονίου. Δυνάμεις ικανές να απαιτήσουν και να συμβάλουν στο να συγκροτηθεί ένα άλλο νέο, ρεαλιστικό, αυστηρά πειθαρχημένο, χρονοστοχευμένο, θαρραλέο και ριζοσπαστικό σχέδιο εξόδου από την κρίση με τη δημιουργία διατηρήσιμων προϋποθέσεων θεσμικής και οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Να ενσωματώνει βεβαίως όλες τις συμφωνίες που δεσμεύουν τη χώρα, αλλά και να προχωρά πέρα από αυτές. Να περιλαμβάνει καθολικές μεταρρυθμίσεις που θα εξαφανίσουν κάθε μορφή κοινωνικού και κρατικού συντεχνιασμού και κάθε κακόηθες παραθεσμικό μόρφωμα σε όλα τα πεδία, της Διοίκησης, της Οικονομίας, της Παιδείας, των Επενδύσεων, του Κοινωνικού Κράτους, των Συνταγματικών και Πολιτικών Θεσμών κ.λ.π.

   Βασική επιδίωξη θα πρέπει να είναι η ριζική αναθέσμιση της χώρας που θα περιλαμβάνει 3 πυλώνες: α) το πολιτικό σύστημα β) το Κράτος γ) την οικονομία. Συγκεκριμένες και ριζοσπαστικές προτάσεις μου, από κοινού με άλλους, έχουν ήδη δημοσιευθεί πρόσφατα στον Τύπο και είναι ανηρτημένες σε αυτή την ιστοσελίδα. Στο χώρο δε ιδιαίτερα της οικονομίας, κύρια επιδίωξη θα είναι η δημιουργία σταθερών Δημοσιονομικών και Μακροοικονομικών Πεδίων, με την οικοδόμηση νέων μηχανισμών άσκησης και ελέγχου της δημοσιονομικής πολιτικής επί των δαπανών, με αποτελεσματική εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας σε διευρυμένη φορολογική βάση, όχι μόνο επί των ισχνών πλέον εισοδημάτων (αυτό δεν θα είναι απλώς ακραία αδικία, αλλά θα συνιστούσε και αντιοικονομική πολιτική) αλλά επί του συνόλου του ιδιωτικού πλούτου. Οι νέοι οικονομικοί θεσμοί θα κατατείνουν στην μετατροπή του παρασιτικού οικονομικού μοντέλου σε παραγωγικό, με την οργάνωση και κατεύθυνση των διαθέσιμων ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων στη δημιουργία παραγωγικών μονάδων και υγιών θέσεων εργασίας.

   Με το νέο αυτό πρόγραμμα θα προκύψουν και νέα επώδυνα μέτρα. Η κατάργηση π.χ. αθέμιτων προνομίων που ακόμα διατηρούνται θα προκαλούσε εμμέσως μειώσεις εισοδημάτων σε διάφορες κοινωνικές ομάδες.

   Η Ελλάδα πρέπει πρώτα να κερδίσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της, για να διεκδικήσει και την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών προκειμένου να στεριώσει μια νέα υγιή παραγωγική οικονομία. Το πνεύμα του υπερκαταναλωτισμού που κυριάρχησε στη χώρα παραμένει ακόμα και καλλιεργείται δυστυχώς και σήμερα σαν δήθεν “κεκτημένος” τρόπος ζωής και συμπεριφοράς σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Πρέπει σύντομα ν’ αντικατασταθεί από την αντίληψη του “λιτού βίου” ως αξιακής επιλογής. Διαφέρει εννοιολογικά και ουσιαστικά από την λιτότητα, που είναι ο κάθε φορά επιλεγόμενος “εχθρός” του δημαγωγικού λαϊκισμού και του πνεύματος του άκρατου καταναλωτισμού.

   Αυτός, κατά την άποψή μου, είναι ο ρεαλιστικός δρόμος ευθύνης για την έξοδο της χώρας από την κρίση και την παραμονή της στο ευρώ. Όσο όμως και αν θεωρώ ότι αυτή είναι η μόνη ρεαλιστική πρόταση που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα, άλλο τόσο δεν φαίνεται ακόμη ρεαλιστικό να πιστεύει κανείς ότι οι σημερινές κατεστημένες ελίτ της χώρας, διαβρωμένες από αυταρέσκεια και αυτισμό, και με τα χαρακτηριστικά “ποιότητας” που περιγράφηκαν παραπάνω, θα αφυπνίζονταν ξαφνικά και θα συναινούσαν σε ένα αυτόχθον και ολιστικό πρόγραμμα οικονομικής, θεσμικής και λειτουργικής ανασυγκρότησης στη θέση του σημερινού μνημονίου, ώστε η χώρα να παραμείνει στο Ευρώ.

   Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να συντρέξουν και να κινητοποιηθούν και άλλες υπαρκτές, αλλά σχολάζουσες κοινωνικές και πνευματικές δυνάμεις, προκειμένου να καταστεί η χώρα ικανή να προστατεύσει τα συμφέροντά της σε βάθος χρόνου.

Επίλογος ή εισαγωγή;

   Η Ελλάδα ή θα αποφασίσει τώρα την οριστική διάσωσή της και την αξιοπρεπή παραμονή της στο ευρώ ή θα οδηγηθεί μέσα στην επόμενη τριετία έξω από αυτό. Ο χρόνος όμως που έχει στη διάθεσή της για να το αποφασίσει εξαντλείται. Η «Μεγάλη Απόφαση» πρέπει να ληφθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα, χωρίς βραδύτητα, πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη. Η χώρα δεν μπορεί να “σταφιδιάζει” άπραγη και επί ματαίω μέσα σε αδιέξοδες προοπτικές. Ούτε να “σαπίζει” από την ανημπόρια για εθνικές πρωτοβουλίες. Το δίλημμα είναι βαρύ, οι ευθύνες γιγάντιες και το κόψιμο του γόρδιου δεσμού της απραξίας απαιτεί να διατρέξουν την κοινωνία ισχυρές εσωτερικές δυνάμεις.

   Η ιστορία θα είναι ανελέητη για όσους θα έχουν τελικά την ευθύνη της διολίσθησης της χώρας εκτός ευρώ. Θα είναι όμως περισσότερο ανελέητη με την ολιγωρία και την έλλειψη διορατικότητας εκείνων που θα  την οδηγήσουν σε μια καταστροφική άτακτη έξοδο από την Ευρωζώνη.

   Αν “ο μη γένοιτο” η χώρα οδηγηθεί εκτός ευρώ, ελπίζω οι τότε εκπρόσωποί της να διαθέτουν τις πολιτικές ικανότητες να το αντιληφθούν τουλάχιστον έγκαιρα. Εκείνες τις στιγμές, με ενότητα και νηφαλιότητα, να επιδιώξουν μια λιγότερο καταστροφική λύση από εκείνη της άτακτης φυγής, αλλά όμως καταστροφική και αυτή, προς άρση κάθε παρεξήγησης: να υιοθετήσουν σχεδιασμένες πολιτικές νομισματικής μετάπτωσης. Αυτό, δε, σημαίνει κυρίως συνεννοημένες με τους εταίρους μορφές εγγυήσεων και διευκολύνσεων στο χρηματοπιστωτικό, στο συναλλαγματικό, στο δημοσιονομικό και στο λειτουργικό πεδίο.

   Οι τεχνικές λεπτομέρειες υλοποίησης αυτής της μετάπτωσης δεν αφορούν αυτό το άρθρο. Η αγωνία αυτών των σκέψεων σχετίζεται μόνο με το πώς θα αποφύγουμε, αν μπορούμε, την κατάληξη αυτή. Και πιστεύω ότι με τις προϋποθέσεις που περιγράφω θα μπορούσε να αποφευχθεί το να γίνουμε το «ανάπηρο καθυστέρημα» της Ευρώπης.

Αλέκος Παπαδόπουλος

Αθήνα, 24 / 5 / 2013

 

Χωρίς Αυταπάτες

   Επανέρχομαι σήμερα, έπειτα από μακρά απουσία, γιά να μοιραστώ μαζί σας λίγα λόγια πολιτικο-οικονομικού ρεαλισμού. Τούτος ο ρεαλισμός, πικρός και στιφός, μας είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ αναγκαίος. Γιατί μόνον μέσα από αυτόν θα μπορέσουμε να δαμάσουμε όχι μόνο τις (εν πολλοίς, μάταιες) ελπίδες που προσπαθούν να μας καλλιεργήσουν οι ψηφοθηρικοί βερμπαλισμοί αλλά και τον φόβο που καλλιεργούν τα εκβιαστικά διλήμματα.  Μέσα ή έξω από το Ευρώ η Χώρα θα πρέπει να ξαναβρεί τον όρθιο, αξιοπρεπή βηματισμό της  και να πορευτεί το Μέλλον της. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει η Χώρα κι ο Λαός της να συνειδητοποιήσουν το σκληρό Παρόν τους. 
  Σήμερα δεν θα σας προσφέρω την δική μου άποψη. Βρίσκω περισσότερο σημαντικό να  αντιγράψω εδώ μιά πρόσφατη ομιλία του ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ στη Θεσσαλονίκη (1 Ιουνίου 2012 , βλ. εδώ). Μπορεί να διαφωνεί κανείς σε πολλά με τον Α. Παπαδόπουλο, αλλά κανείς δεν μπορεί να του αμφισβητήσει εδώ την ψυχρή, αδέκαστη πολιτικο-οικονομική λογική του.

''Κυρίες και κύριοι,

Σας καλωσορίζω και χαίρομαι που ήρθατε στη χώρα μου σε μία δύσκολη εποχή όπου το μέλλον της κινδυνεύει. Κινδυνεύει να παύσει να είναι η προέκταση των προηγουμένων τάσεων και εξελίξεων. Τι θα πει αυτό;
Η χώρα μου βρίσκεται σήμερα στη μετέωρη εκείνη, αλλά ίσως πιο άρρυθμη κατάσταση, όπου το βήμα που ετοιμάζεται να κάνει δεν ξέρουμε αν θα είναι προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.
Προς την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ολοκλήρωσή της ή προς την αμοιβαδοποίηση και τον κατακερματισμό. Προς την πλήρη ενσωμάτωση και το συγχρονισμό της με τον ανεπτυγμένο κόσμο ή προς την υποβάθμιση και την περιθωριοποίησή της.
Ας μη βιαστεί κάποιος να χαρακτηρίσει εκβιαστική αυτή τη διάζευξη.
Η γλώσσα των πραγμάτων έχει αμείλικτη διαύγεια, αλλά συσκοτίζεται από την χωρίς όρια σύγχυση του πολιτικού λόγου.
Η χώρα πορεύεται τυφλά, χωρίς σχέδιο δικό της, χωρίς στόχους, χωρίς ρυθμό. Κυριαρχεί μία προκλητική αδιαφορία για τις αιτίες που η Ελλάδα κατηφορίζει στο περιθώριο των ευρωπαϊκών χωρών με έντονα σημάδια παρακμής και έλλειψης δυναμισμού.
Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι μια πραγματικότητα αλλάζει και ανατρέπεται μόνο όταν έχει γίνει πλήρως αντιληπτή. Όταν την συνειδητοποιήσεις και την κατανοήσεις. Τα “ζωτικά ψεύδη” απλά την διαιωνίζουν. Όταν το πρόβλημα τίθεται, η λύση του δεν είναι μακριά.
Το τέλος του οικονομικού κύκλου, που άρχισε με τη σύγκλιση και την ένταξη στη νομισματική ένωση και η κρίση που βιώνουμε, απαιτεί επειγόντως μια νέα προωθητική δύναμη. Δεύτερος δρόμος για την Ελλάδα δεν υπάρχει πια. Αυτή είναι η ρεαλιστική αποτίμηση του κόσμου σήμερα, αυτή είναι και η πραγματικότητα του τόπου μας. Όσοι καλόπιστα ή κακόπιστα δεν το καταλαβαίνουν προσφέρουν πολύ κακές υπηρεσίες στη χώρα και το λαό. Χειρίστη όμως υπηρεσία προσφέρουν όλοι εκείνοι που βαδίζουν το δρόμο της ευκολίας. Όσοι με συνθήματα και λόγια κενά περιεχομένου αποπροσανατολίζουν την πολιτική διαμάχη και προτάσσουν ιδεολογικές σκιαμαχίες.
Γι αυτό ακριβώς με φοβίζουν ιδιαίτερα σημάδια πολιτικής ακρισίας από το διεθνές σύστημα. Όπως των δηλώσεων Λαγκαρντ, μ’ όλη την βάση που είχαν, στην εγκατάλειψη, από εμάς τους ίδιους, του μετώπου της φοροδιαφυγής στην τύχη του. Όπως τώρα, με την «διαρροή» των υπηρεσιών Μπαρρόζο προς Ρώϋτερς περί δήθεν αιτήματος Παπαδήμου για φρονηματισμό της Ελληνικής κοινής γνώμης μέσω δηλώσεων Βρυξελλών. Όταν το διεθνές σύστημα σου συμπεριφέρεται έτσι, κάτι κακό συμβαίνει μ’ εσένα.

Κυρίες και κύριοι,

Το 2012 εξελίσσεται σε μία όλως ιδιαιτέρως αποκαλυπτική χρονιά. Θα διαμορφωθούν νέες πραγματικότητες στο πολιτικό, στο κοινωνικό, στο οικονομικό και στο διεθνές πεδίο. Φοβούμαι ότι το 2012 θα διαφανεί η αδυναμία του πολιτικού μας συστήματος, εκ κατασκευής φοβικού και εξουσιαστικού, να χαράξει γραμμές στρατηγικού βάθους για την ανόρθωση της οικονομίας και των θεσμών. Εύχομαι και προσεύχομαι, η συνειδητοποίηση ότι η οικονομία μας περιέρχεται σταθερά σε «αργό θάνατο», να οδηγήσει στην εγκατάλειψη της μέχρι σήμερα χαμηλής πολιτικής διαχείρισης από την πολιτική της ελίτ και όχι μόνο.
Στην αυγή του 21ου αιώνα βρίσκεται αντιμέτωπη με τα καινούργια της διλλήματα.
Ίσως να είμαστε κι εμείς μία σύγχρονη κοινωνία που στηρίζεται όμως σε παλιά θεμέλια, με χαμηλές αντοχές και με αδύναμους αρμούς, γεγονός που προδιαγράφει το μέλλον μας ιδιαίτερα επισφαλές, αν δεν προχωρήσουμε τάχιστα σε έναν συθέμελο εκσυγχρονισμό.Όμως εκσυγχρονισμό αληθινό. Όχι προσχηματικό. Όχι διακηρυκτικό. Όσο αφορά στο διεθνές πεδίο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και ίσως πιο αβέβαια. Ό,τι ξεκίνησε σαν μια συνηθισμένη κρίση, σε μια περιφερειακή οικονομία, την Ελλάδα, εξαπλώθηκε από χώρα σε χώρα και απειλεί σήμερα να παρασύρει όλο το ευρωπαϊκό νομισματικό οικοδόμημα. Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα: Μπορεί ακόμα να γλιτώσει η Ευρώπη από αυτή τη θύελλα; Θα αναγκαστούν ορισμένες χώρες να εγκαταλείψουν το ευρώ; Με τι τίμημα; Θα χάσουν τα Κράτη τη δημοσιονομική τους αυτονομία; Θα αναδειχθεί κάποιο ισχυρό Ευρωπαϊκό Κράτος ως leader της Ευρώπης; Μπορεί να διατηρηθεί ένα νόμισμα χωρίς Κράτος, το οποίο πάνω απ’ όλα στερείται πολιτικού προγράμματος;

Ας επανέλθουμε όμως στην Ελλάδα.
Εκτιμώ ότι επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια κάτω από τις σημερινές συνθήκες διαχείρισης της οικονομίας είναι ανέφικτη. Το Μνημόνιο, για να χρησιμοποιήσω την κωδική λέξη που εγκαταστάθηκε στο πολιτικό μας λεξιλόγιο και κάνει τόσο κακό, δεν οδηγεί πουθενά όπως υλοποιείται. Για να πετύχουμε τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να απαλλαγεί η ελληνική οικονομία από κρατικές δραστηριότητες που την επιβαρύνουν. Σύμφωνα με μελέτες, το 30% περίπου του σημερινού Κράτους είναι περιττό και δεν εννοώ εδώ απλουστευτικά τους Δημόσιους υπαλλήλους.
Χωρίς συρρίκνωση του μεγέθους του Δημόσιου τομέα δεν υπάρχει δημοσιονομική προσαρμογή διατηρήσιμη. Δεν μπορεί να υπάρξει το σταθερό δημοσιονομικό περιβάλλον που εμπνέει εμπιστοσύνη. Ποτέ αυτό το μέγεθος του Δημόσιου τομέα δεν το χρηματοδότησε ο Ιδιωτικός τομέας με τους φόρους του. Πάντοτε ένα μέρος του, μικρότερου ή μεγαλύτερου, χρηματοδοτούνταν με δανεικά. Αν αυτό ίσχυε στις καλές εποχές του παρελθόντος τώρα πλέον είναι εντελώς ανέφικτο.

Κυρίες και κύριοι,

Έχω στέρεη πεποίθηση ότι όλα θα κριθούν εντός του 2012-2013. Ο οικονομικός παγετώνας που έχει επικαθίσει επί της χώρας και η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας με τις πολλαπλές δυσάρεστες κι επαχθείς οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, δεν οφείλεται, παρά την κυριαρχούσα άποψη, στο «πρόγραμμα προσαρμογής και αποκατάστασης της βιωσιμότητας της χώρας», που κάποιοι αρέσκονται να το ονομάζουν μνημόνιο. Αντίθετα, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν εφαρμόστηκε το πρόγραμμα, ότι για διαφορετικούς λόγους κυβερνήσεις και αντιπολίτευση απλώς υποδυόταν ότι εφαρμόζεται. Συνέπεια τούτου ήταν οι μεταρρυθμίσεις να εξαγγέλλονται και να μην εφαρμόζονται, οι στόχοι να μην επιτυγχάνονται και να επιβάλλονται νέα μέτρα, επαχθή και οριζόντια, που έπλητταν κυρίως τα χαμηλά εισοδήματα. Όλοι το γνωρίζουμε. Όλοι το ζήσαμε. Δηλαδή από τη μια μεριά είχαμε ουδέτερους και αμήχανους κυβερνητικούς αποδέκτες και δήθεν εφαρμοστές του προγράμματος και από την άλλη πολέμιους αντιπολιτευόμενους. Μάλιστα το φαινόμενο αυτό μεγαλώνει πολύ περισσότερο κατά τις προεκλογικές περιόδους που διανύουμε. Δεν υπάρχουν πλέον υπερασπιστές του προγράμματος προσαρμογής, έστω και με εύλογες επιφυλάξεις σε ορισμένα σημεία εκεί που πράγματι η τεχνοκρατική οίηση της τρόικας κυρίως επέβαλε κάποια μέτρα που δεν αντέχουν στην οικονομική λογική. Αντίθετα τα πολιτικά κόμματα σήμερα ανταγωνίζονται όχι επί τη βάσει ενός αξιόπιστου σχεδίου για το πώς θα βγούμε από την κρίση, αλλά επί τη βάσει των αποχρώσεών της διαφωνίας τους με το μνημόνιο! Μάλιστα έχουν οργανώσει μία ολόκληρη πολεμική ρητορική με βάσει αυτές τις αποχρώσεις, όπως «καταγγελία», «απαγκίστρωση», «επαναδιαπραγμάτευση» και «αναθεώρηση» η πιο ήπια. Άραγε θα πρέπει να υπενθυμίσει κάποιος ότι η παραμονή μας στο ευρώ είναι απολύτως συνυφασμένη με το συνολικό πρόγραμμα προσαρμογής που εκτείνεται σε δύο περιόδους α) στην περίοδο ισχύος των μνημονίων και που χρηματοδοτείται κυρίως από δάνεια κεφάλαια και β) στην περίοδο αποκατάστασης της βιωσιμότητας που είναι η περίοδος 2015-2020 που θέτει ως στόχο το λόγο χρέους/ΑΕΠ 120% για την επανένταξη της χώρας στις αγορές.
Να υπενθυμίσω εδώ ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου αποκατάστασης, δηλαδή το 2015-2020, η μοναδική πηγή χρηματοδότησης θα είναι τα «ίδια» κεφάλαια που θα συνεισφέρει η Ελλάδα από τα πλεονάσματα που οφείλει να έχει δημιουργήσει μέχρι το τέλος της περιόδου προσαρμογής 2014, και από τα έσοδα από την αξιοποίηση εθνικών περιουσιακών στοιχείων. Όσο αφήνεται να δημιουργηθεί «χρηματοδοτικό κενό», τόσο εγκαθίσταται η χώρα στο αδιέξοδο.

Κυρίες και κύριοι,
Αν, μετά απ’ αυτά, θέλουμε να θέσουμε τη χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά, πρέπει να προχωρήσουμε αμέσως μετά τις εκλογές σε επώδυνες περικοπές τεράστιας έκτασης και βάθους στο δημόσιο τομέα, αλλά και σε εξορθολογισμό των δομών και του προσανατολισμού του. Τομές που απαιτούν σκληρές συγκρούσεις με συντεχνιακά κατεστημένα και οργανωμένα συμφέροντα.
Μόνο μέσα από την ήττα της υπερκρατικής αντίληψης, μπορούν να δημιουργηθούν νέες προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης. Μόνο έτσι θα απελευθερωθούν οι ενδογενείς δυνάμεις για εσωτερική ανάπτυξη σε όλους τους τομείς. Μόνο έτσι θα γίνουμε ξανά θελκτικοί στις ξένες επενδύσεις.

Κυρίες και κύριοι,
Η χώρα έχει ανάγκη τώρα, πέρα από μνημόνια και έξωθεν προγράμματα, να συγκροτήσει άμεσα μία δική της στρατηγική βάθους που πρέπει να την εγγυάται με ορισμένες αρχές και οι οποίες πρέπει να τηρούνται απαραιτήτως.
 α) Η χώρα ν’ αποκτήσει εθνικό προσανατολισμό. Αρκετά τυραννιέται χρόνια τώρα με τη διαμάχη των δυνάμεων αφενός της “καθ’ ημάς εσωστρέφειας”, και αφετέρου με τις δυνάμεις εκείνες που πιστεύουν στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και στη λειτουργία της ως σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.
β) Η επόμενη δεκαετία θα απαιτήσει μια “νέα συμφωνία της ελληνικής κοινωνίας”, κυρίως με τον εαυτό της, για έναν καθολικό επανακαθορισμό όλων των λειτουργιών της χώρας (οικονομικών, εκπαιδευτικών, πολιτικών, κοινωνικών, διοικητικών και εν γένει θεσμικών). Το περιεχόμενο αυτής της συμφωνίας θα είναι οι εκτεταμένες, πειθαρχημένες, καθολικές και ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα των κρατικών λειτουργιών.
Η επιδίωξη αυτή όμως προϋποθέτει τον δικό της διαφωτισμό, προκειμένου να διασφαλιστούν ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες και να γίνει αποδεκτός ένας καινούργιος μεταρρυθμιστικός δρόμος στη χώρα.
Οι πρωτοπόρες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να πείσουν ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας ότι δεν μπορεί άλλο να βιοπορίζεται δανειζόμενο.
Η ίδια η κοινωνία πρέπει να ενστερνιστεί και να στηρίξει την πολιτική αντίληψη ότι μια νέα πορεία της χώρας είναι απολύτως συνυφασμένη με τη συνολική θεσμική της ανασυγκρότηση, όπως το επιβάλλουν οι σύγχρονες, ανταγωνιστικές συνθήκες.

Τονίζω με έμφαση ότι η χώρα πρέπει να αποκτήσει συγκεκριμένο προορισμό και πλεύση. Πρέπει να ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και κυρίως πως. Αυτό απαιτεί όμως ένα μεγάλο εθνικό consensus, μια μεγάλη εθνική συναίνεση. Ο ιστορικός λαϊκισμός, δεν έχει παράξει ποτέ consensus παρά μόνο εξουσιασμό, υποκρισίες και εθνικές περιπέτειες.
Θα ζήσουμε πολλά χρόνια υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Δεν πρέπει η χώρα να αφεθεί να σέρνεται και ο λαός να βαυκαλίζεται με αυταπάτες και ψεύδη που του καλλιεργούνται καθημερινά. Οι περιστάσεις απαιτούν ένα άλλο πνεύμα διακυβέρνησης.
Άλλο πράγμα η χώρα να έχει κυβέρνηση και άλλο να εξασφαλισει κυβερνησιμότητα.
Κυβερνησιμότητα σημαίνει πειθαρχημένη προσπάθεια της κοινωνίας και πίστη σ’ ένα σκοπό.
Αυτό όμως απαιτεί ηγεσίες που εμπνέουν το λαό. Που τις εμπιστεύονται. Αν αυτό δεν υπάρχει έρχεται η έξωθεν επιβολή, η οποία είναι καταδικασμένη να υπονομεύεται από τις δυνάμεις του λαϊκισμού και των βραχυπρόθεσμων συμφερόντων.
Δεν μπορεί η χώρα να πάει πουθενά με κυβέρνηση που λειτουργεί ως ουδέτερος παρατηρητής και ως δήθεν εφαρμοστής σχεδιασμών που κινούνται μόνο μέσα στα φορμαλιστικά χρονοδιαγράμματα των μνημονίων. Πρέπει οι ίδιοι εμείς ως χώρα να συγκροτήσουμε το δικό μας ολοκληρωμένο σχέδιο για έξοδο από την κρίση που μπορούμε το ονομάζουμε Πρόγραμμα 2020. Δεν θα είναι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από ένα θαρραλέο και ριζοσπαστικό «Δεκαετές πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης», στην ουσία δηλαδή ένα σχέδιο αναγέννησης που θα οδηγήσει τη χώρα συντεταγμένα, πειθαρχημένα και χρονοστοχευμένα στην έξοδο από την κρίση. Από την αποξηραμένη σήμερα οικονομία μας σε μια οικονομία παραγωγική και βιώσιμη. Ένα σχέδιο που θα εκφράζει το συλλογικό καημό του λαού μας, πέρα από τα συνήθη πολιτικά παίγνια του συστήματος αλλά σχέδιο με την έννοια του «ανοιχτού βιβλίου» ώστε να μπορεί να επιτευχθεί εθνική συμφωνία με βάση το Πρόγραμμα 2020 των αποφάσεων και δράσεων που θα υπερβαίνει κόμματα και εκλογικές περιόδους. Θα ενσωματώνει βεβαίως τα μέτρα του μνημονίου, αλλά εκφράζοντας και τη δική μας θέληση να βγούμε από την κρίση, θα κινείται και πέραν αυτού και σε όλα τα πεδία της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής τη χώρας που δεν καλύπτονται από αυτό.
Όχι γιατί μας το επιβάλλουν, αλλα γιατί θέλουμε εμείς να ζήσουμε. Να προχωρήσουμε.
Τότε και μόνο τότε θα μπορούσαμε αξιόπιστα να ζητήσουμε αλλαγές στους σχεδιασμούς των μνημονίων. Πριν λίγες μέρες, ο Σουηδός Πρωθυπουργός Γκόραν Πέρσσον είχε εξηγήσει σε μιαν άλλη διοργάνωση ότι – όταν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την μεγάλη κρίση της δικής του χώρας την δεκαετία του΄90, κύριο όπλο τους υπήρξε έναντι του διεθνούς συστήματος η αξιοπιστία. Προσέξτε το.
Θα δίνει λοιπόν το Πρόγραμμα έμφαση όχι μόνο στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας αλλά κυρίως στην αναθέσμιση της χώρας. Κανένα σχέδιο και κανένα μνημόνιο και κανένα πρόγραμμα εξυγίανσης και προσαρμογής και ανάπτυξης, δεν μπορεί να αποδώσει μέσα στη σημερινή αποθεσμοποίηση της χώρας, όπου πολλοί κρίσιμοι θεσμοί με την πάροδο του χρόνου μετασχηματίστηκαν σε κακοήθη μορφώματα παραθεσμών.
Μόνο μ αυτή την προϋπόθεση μπορεί να επιτευχθεί εθνικό consensus. Μόνο έτσι μπορούν να ληφθούν αποφάσεις εθνικών διαστάσεων. Μόνο έτσι θα έχουμε κατακτήσει την εθνική αυτογνωσία που είναι προϋπόθεση των πάντων. Μόνο έτσι δεν θα κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας με ψευτοσυναινέσεις, ημίμετρα και αλυσιτελείς δήθεν μεταρρυθμίσεις. Μόνο έτσι μπορούν να διασφαλιστούν κοινωνικές συμμαχίες και ισχυρές πολιτικές νομιμοποιήσεις.
Αυτή τη στιγμή πλέουμε χωρίς πυξίδα. Η συγχυσμένη ελληνική κοινωνία εμφανίζει σημάδια διαλυτικού φυγοκεντρισμού.
Η χώρα και η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη όσο ποτέ, να νιώσει, πέρα από τις μεγαλαυχίες και τους βερμπαλισμούς, ότι οι ηγεσίες της, και εννοώ εδώ όλες τις πάσης μορφής ηγεσίες του τόπου, της προσφέρουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση, επιτεύξιμο και λυτρωτικό όσο επώδυνο κι αν είναι.
Το ριζοσπαστικό πνεύμα και το περιεχόμενο αυτής της εθνικής συμφωνίας, που θα προκύπτει και θα επιβάλλεται από το «Δεκαετές Πρόγραμμα 2020» θα είναι αυτό που θα πρέπει να καθοδηγεί εφεξής τη χώρα και επί τη βάσει αυτού θα ελέγχονται οι εκάστοτε διαχειριστές. Και επι τη βάσει αυτού θα μπορούμε να κοιτάξουμε στα ίσια το διεθνές σύστημα, να τους κάνουμε να αντιληφθούν – δημόσια, μπροστά στην διεθνή κοινή γνώμη – τα αδιέξοδα της προσέγγισης που πρόχειρα και άκριτα επιβλήθηκε έως τώρα. Και να επανασχεδιάσει αποτελεσματικά την στήριξη της Ελλάδας. Όχι με δεκανίκια. Αλλά με ελευθέρωση των δυνάμεων του τόπου.

Κυρίες και κύριοι,

Ακούγοντάς με, απόλυτα δικαιολογημένα, ίσως να κάνετε τις σκέψεις ότι δεν απέφυγα κι εγώ, τον λόγο του ευσεβούς πόθου και ίσως της ουτοπίας μακριά από τον ρεαλισμό και την κατάσταση της χώρας. Γι αυτό θα γίνω πιο συγκεκριμένος. Κανένα σχέδιο ανάπτυξης είτε δικό μας, είτε της τρόικας είτε και των δύο μαζί δεν πρόκειται να προσφέρει σημαντικά πράγματα αν δεν τελεί κάτω από τις εξής προϋποθέσεις:
1.Διαρκής, αταλάντευτος και ισχυρός πολιτικός βολονταρισμός (βουλησιαρχία), για την πειθαρχημένη και συντεταγμένη εφαρμογή του Προγράμματος εξόδου της χώρας από την κρίση. Φοβούμαι όμως ότι υποστηρικτές αυτής της αντίληψης αποτελούν ακόμη μια οριζόντια μειοψηφία στις πολιτικές και στις κοινωνικές δυνάμεις της χώρας. Πηγαίνοντας στις κάλπες, οι Έλληνες ας το έχουν αυτό κατά νουν!
2.Το Πρόγραμμα αυτό θα είναι αδύνατο να εφαρμοστεί εάν δεν υιοθετηθεί και ως επιχειρησιακό πρόγραμμα συγκροτημένο, σε υποπρογράμματα, που θα αντιστοιχούν σε κάθε μέτρο ή/και δράση ή/και μεταρρύθμιση που περιέχεται σε αυτό.
3.Αξιοποίηση της τεχνοκρατικής γνώσης. Θεωρώ ότι είναι αδύνατο η σημερινή Δημόσια Διοίκηση στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται ή την φέραμε, να μπορέσει να ανταποκριθεί στην συνθετότητα και πολυπλοκότητα αυτών των επιμέρους ειδικών προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Απαιτούνται παρακαμπτήριοι δρόμοι (bypass) και δομές έξω από την κλασσική δημοσιοϋπαλληλία. Προτείνω να συγκροτηθούν Ομάδες Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) για κάθε ειδικό υποπρόγραμμα ή μέτρο ή έργο που απαιτείται  και περιλαμβάνεται στο Σχέδιο 2020. Τον θεσμό αυτό των ΟΔΕ, είχα την τιμή να θεσμοθετήσω το 1998 ως Υπουργός Εσωτερικών για την εκτέλεση ειδικών και σύνθετων προγραμμάτων στα οποία δεν μπορούσε να ανταποκριθούν οι δομές της Δημόσιας Διοίκησης όπως έργα πληροφορικής, Ολυμπιακοί Αγώνες, Καποδίστριας, αντιμετώπιση σεισμών, κ.λ.π. Συγκροτείται από εμπειρογνώμονες του ιδιωτικού τομέα, επιλεγμένους ικανούς δημοσίους υπαλλήλους και υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Έχουν αποκλειστικό έργο τη διαχείριση και παρακολούθηση των προγραμμάτων μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Στο πλαίσιο αυτό, προκειμένου οι ΟΔΕ να ανταποκριθούν σήμερα στην αποστολή τους στον υπέρτατο βαθμό, αποτελεσματικά και γρήγορα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η τεχνοκρατική γνώση και εμπειρία που κομίζει ένας μεγάλος αριθμός εξειδικευμένων νέων επιστημόνων εντός και εκτός Ελλάδος, με μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών (Masters και Doctora) και με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία. Οι εμπλουτισμένες πλέον ΟΔΕ θα είναι διαρθρωμένες κατά Υπουργεία, Οργανισμούς, Περιφέρειες και Δήμους. Η στελέχωση τους θα γίνει με βάση του 106 άρθρου του Συντάγματος. Ας μη προστρέξουν κάποιοι, που αρέσκονται στην εύκολη κριτική, να μιλήσουν περί «προσλήψεων» και «δημοσιονομικής δαπάνης», αφού υπάρχει δυνατότητα κάλυψής της ακόμα και από ειδικά Ευρωπαϊκά προγράμματα. Αν περιμένουμε πρώτα την αναβάθμιση των κλασικών Διοικητικών δομών της χώρας, τότε ας ξεχάσουμε τα φληναφήματα περί ανάπτυξης. Υιοθέτηση της στελέχωσης των ΟΔΕ από εξειδικευμένους τεχνοκράτες της νέας γενιάς φέρει και άλλα πλεονεκτήματα. Μπορεί, ως κομιστές μιας άλλης κουλτούρας, ευκολότερα να αποτελέσουν γέφυρα ανάμεσα στην ξεπερασμένη δημόσια διοίκηση και τις σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις και να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Επίσης δίνεται η ευκαιρία να αναδειχθούν, και με κριτήρια αξιοσύνης και ικανότητας οι νέες ηγεσίες που θέλει η χώρα, τουλάχιστον σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Επίσης θα αποτελέσουν το ηγετικό πρόπλασμα για τη δημιουργία μίας σύγχρονης και αποτελεσματικής Δημόσιας Διοίκησης

Κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου τέλος να προτείνω όλως ενδεικτικά ένα μικρό αριθμό ειδικών μέτρων που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο 2020.
1.Να προωθηθεί μέσω αναθεώρησης ειδική συνταγματική απαγόρευση παραγωγής δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Προσοχή: όχι από την επιβολή του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμφώνου. Αλλά επειδή εμείς το χρειαζόμαστε το μέτρο. Είναι επιτακτικό να διαπεράσει τη χώρα και τους θεσμούς ένα νέο πνεύμα, ώστε να μη ζήσουμε ξανά τις σημερινές οικονομικές συνθήκες και τον ευτελισμό της χώρας μας.
2.Να καθιερωθεί συνταγματικό προνόμιο στον Υπουργό Οικονομικών για δικαίωμα άσκησης αρνησικυρίας (βέτο) επί των δαπανών στο σύνολο τις διοίκησης του κράτους.
3.Να καταργηθούν όλοι οι φόροι υπέρ τρίτων.
4.Να ανατεθεί, παράλληλα με τις εφορίες, ο φορολογικός έλεγχος των εταιριών που τηρούν βιβλία γ’ κατηγορίας σε πιστοποιημένα ιδιωτικά ελεγκτικά όργανα.
5.Να συσταθεί σύγχρονος, αυτόνομος Οργανισμός Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΟΕΔΕ). Για να παύσει η είσπραξη των εσόδων να είναι το πάρεργο των εφοριών.
6.Να δημιουργηθεί άμεσα αυτοτελές Σώμα Οικονομικών Επιθεωρητών, το οποίο θα διενεργεί ουσιαστικούς ελέγχους σκοπιμότητας των δαπανών στο σύνολο του κράτους.
7.Να καταργηθεί το Ελεγκτικό Συνέδριο ως δικαστήριο και να μετατραπεί σε σύγχρονη, ευέλικτη, ανεξάρτητη ελεγκτική αρχή, όπως σ’ άλλες χώρες.
8.Να καταργηθούν τα προνόμια του δημοσίου τομέα και να προσαρμοστούν τα δεδομένα της λειτουργίας του προς αυτά του ιδιωτικού τομέα. Δεν μπορεί άλλο να σηκώσει ο ιδιωτικός τομέας τα “κεκτημένα” του δημόσιου.

Κυρίες και κύριοι,
Γνωρίζετε ότι περνάμε δύσκολα, και ότι τα ρίσκα και τα διακυβεύματα της χώρας μας είναι μεγάλα. Όμως, ανεξάρτητα από την κρίση και τις οδύνες που ενδεχομένως να περάσουμε τα επόμενα χρόνια, πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να κερδίσει την υπόθεσή της. Πάντως οφείλει – απέναντι στην ιστορία, απέναντι στα παιδιά της – να το προσπαθήσει. Όχι υποτακτικά και πειθήνια προς όποια ξένα κέντρα. Αλλά σοβαρά. Για τον εαυτό της. Εξάλλου είμαι οπαδός μόνο της δύσκολης αισιοδοξίας που χτίζεται με έργα και όχι με λόγια. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι η ελληνική κοινωνία και οι ηγεσίες της θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν έχουν χρόνο στη διάθεσή τους. Αν όχι, ας λογιστούνε ότι είναι άδικο να πάνε χαμένες κάποιες νέες γενιές Ελλήνων.

Σας ευχαριστώ''

Η "Πλατεία" και οι ...Πατάτες

   Λίγους μήνες πρίν η Πλατεία Συντάγματος ενσάρκωνε το κίνημα της ''Πλατείας", αυτή την αυθόρμητη διαμαρτυρία ενάντια στην εγχώρια Μαφιοκρατία και συνάμα την  υπόσχεση μιας Άμεσης Δημοκρατίας. Η "Πλατεία", το Κίνημά της και οι ελπίδες που εξέθρεψε, εξανεμίστηκαν  την επόμενη της κατάρρευσης της Κυβέρνησης Παπανδρέου. Βέβαια  παραμένει πάντα το ερώτημα αν το βαθύτερο πρόβλημα της "Πλατείας" ήταν η Κυβέρνηση Παπανδρέου ή η πολυδαίδαλη Μαφιοκρατία που βύθισε τη Χώρα στην ηθική και οικονομική απαξίωση. Σε κάθε περίπτωση και ακριβώς τότε, η "Πλατεία" (και ειδικότερα το Κίνημα της Πλατείας Συντάγματος), μποϋκοτάροντας το Δημοψήφισμα έχασε τη μεγάλη ευκαιρία να εισέλθει στο προσκήνιο της Ιστορίας. Ανεξάρτητα από τα (ιδιοτελή) κίνητρα του Παπανδρέου που το πρότεινε, το Δημοψήφισμα συνιστούσε την μεγάλη ευκαιρία της "Πλατείας" να καθορίσει πολύτροπα την Πολιτική Ιστορία της Χώρας, ίσως μάλιστα και της Ευρώπης. Ωστόσο η "Πλατεία" (όπως και η Αριστερά) συντάχθηκε τότε με τον ίδιο τον πυρήνα της εγχώριας Μαφιοκρατίας η οποία έβλεπε στο Δημοψήφισμα την αρχή του τέλους της. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα ιστορικό, κοινωνιολογικό και πολιτικό παράδοξο που θα αναλύσουμε σε προσεχή ανάρτηση. Μέρος του ίδιου παράδοξου συνιστά και η επόμενη διαπίστωση: την επαύριο της ματαίωσης του Δημοψηφίσματος η ‘‘Πλατεία’’ ξεφούσκωνε παρά το γεγονός οτι οι συνθήκες της Οργής, η λαϊκή εξαθλίωση, αυξάνονταν μέσα από την φορολογική επιδρομή και την αυξανόμενη ανεργία.  

    Την παλιά εικόνα της Πλατείας Συντάγματος που έσφυζε από πολιτική οργή και ελπίδα αυθεντικής Δημοκρατίας διαδέχεται τώρα η εικόνα της απελπισίας και της παθητικότητας. Πρόκειται γιά την εικόνα εκατοντάδων  Αθηναίων που συνωστίσθηκαν προχθές στο Σύνταγμα γιά τη δωρεάν διανομή πατάτας και άλλων ζαρζαβατικών (βλ. εδώ).  Ως προείκασμα ενός επερχόμενου μέλλοντος που θα αφορά πάρα πολλούς, έχει σοκάρει. Σοκάρει επιπλέον γιά τις κατοχικές μνήμες που ξέθαψε. Γιά μας βέβαια ήταν μιά αναμενόμενη (και θλιβερή) επιβεβαίωση. Ήδη από τις 8 Δεκεμβρίου 2008 κάναμε λόγο εδώ γιά "τα (μεταμοντέρνα…) δημοτικά συσσίτια - που η Ελλάδα είχε ξεχάσει λίγο μετά τον Εμφύλιο" ως συνέπεια της Μαφιοκρατίας που είχε από καιρό εμπεδωθεί στην Ελλάδα. Αυτά τα συσσίτια σήμερα πολλαπλασιάζονται και χιλιάδες εξαθλιωμένοι συμπολίτες μας προσφεύγουν  στο πιάτο που τους προσφέρεται. Γι’ αυτούς η απόλυτη ένδεια συνιστά και τον λόγο της αμήχανης, απελπισμένης πολιτικής παθητικότητας. Γιά όλους τους υπόλοιπους όμως, γιά εμάς, η πολιτική παθητικότητα πώς δικαιολογείται;;;
   Εν τω μεταξύ η εγχώρια Μαφιοκρατία οργανώνει το συλλογικό θυμικό με εκκλήσεις χριστιανικής αρωγής στα συσσίτια των εξαθλιωμένων συμπολιτών μας. Και η Αριστερά συμπορεύεται... (βλ. εδώ). Αλλά ο (χριστιανικός) οίκτος δεν εξάλειψε την εξαθλίωση, αντίθετα διαιώνισε καί την εξαθλίωση και την πολιτική παθητικότητα που εκτρέφει την πρώτη. Η αρωγή μας θα είναι πάντα μικρή, ασήμαντη και ύποπτη όσο μας καθησυχάζει - όσο μας βαυκαλίζει δηλαδή  με την ανάξια, ποταπή σκέψη ‘‘ δεν είμαι σαν κι αυτόν - τον βοήθησα’’. Αντίθετα, η αρωγή μας θα είναι μεγάλη και ευγενική αν διεκδικήσουμε - ξανά στο Σύνταγμα - την αναδιανομή του Πλούτου, αυτού του Πλούτου  που μας έκλεψε η εγχώρια Μαφιοκρατία. Αν δηλαδή στην Πλατεία Συντάγματος η εικόνα θα είναι διαφορετική..., χωρίς ‘‘Πατάτες’’...
------------------------------
Post Scriptum, 30/1 : Δύο μέρες μετά την ανάρτησή μας, η καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο κα Τσαλίκογλου ανέλυσε εύστοχα την ευρύτερη ψυχολογική ‘οικονομία’ του σύχρονου οίκτου - μολονότι η ίδια δεν χρησιμοποιεί τον όρο αυτό (βλ. εδώ). Υπογραμμίζουμε, μαζί με την αθρογράφο, τον κίνδυνο του ΕΘΙΣΜΟΥ προς την αλλότρια εξαθλίωση που, κατά την άποψή μας, απονευρώνει όλα τα κίνητρα μιάς ριζικής-ριζοσπαστικής εξάλειψής της. Θα προσθέσουμε ωστόσο οτι από την κα Τσαλίκογλου θα περιμέναμε και μιά κριτική γιά το Υποκείμενο του Οίκτου, δηλ. γιά την νοσηρότητα που τον υποτείνει στο μέτρο που δεν ενεργοποιεί το Υποκείμενο γιά τη ριζική εξάλειψη του Αντικειμένου του Οίκτου, δηλαδή των Αιτιών που το παράγουν και το αναπαράγουνως κοινωνικό φαινόμενο.

Εφραιμολογίες

   Ως καλός και συνεπής Άθεος σέβομαι απέραντα  την αυθεντική θρησκευτικότητα. Γιατί γνωρίζω, από πείρα,  πως η αυθεντική θρησκευτικότητα έχει την αφετηρία της στο μεγάλο θαύμα που είναι αυτός ο Κόσμος, στο μεγάλο αίνιγμα που είναι αυτός ο Άνθρωπος. Το βήμα πρός την προσωποποίηση του θαυμαστού και του αινιγματικού είναι πάντα μικρό, σαν ελαφρό ολίσθημα - αρχικά ο Πολυθεϊσμός και ύστερα ο Μονοθεϊσμός, με όλο το φτώχεμα που συνεπάγεται ο δεύτερος. Γνωρίζω ακόμα  πως η αγωνία της αυθεντικής χριστιανικής θρησκευτικότητας, θα εκφράζεται πάντα με τα γεμάτα κατάνυξη λόγια εκείνου του Χριστιανού  Μυστικού:"παρακαλώ πάντα τον καλό Θεό να με απαλλάξει απ' τον Θεό". Δεν θα περιπλανηθούμε σήμερα στους δαιδάλους αυτής της φράσης. Θα πούμε μόνο οτι  το αναγκαίο στάδιο γι' αυτό το μεστό διάβημα ήταν πάντα ο Ασκητισμός.

   Η χριστιανική θρησκευτική αριστοκρατία, δηλαδή όσοι επεδίωξαν την άρρηκτη συνέπεια Λόγου και Πράξης, βρήκαν  καταφύγιο στον Ασκητισμό, τον Μοναχισμό κατά την τρέχουσα ορολογία. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο αντίθετο με το γράμμα και το πνεύμα του Ευαγγελίου από μιά κοσμική Εκκλησία που υιοθετούσε όλες τις αρχές, τις πρακτικές  και τα ήθη της "βέβηλης" κοινωνίας. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο αντιχριστιανικό από τη νοσηρή συμπόρευση και διαπλοκή της θεσμισμένης Εκκλησίας με την εκάστοτε "βέβηλη" Εξουσία.  Ο  Μοναχισμός ήταν η μόνη δικαιολογία γιά έναν Θεό που, στα χέρια της Εκκλησίας, είχε καταλήξει αδιάντροπος Εξουσιαστής και κατάπτυστος Μεταπράτης.

    Η συμβίωση του Μοναχισμού με την θεσμισμένη Εκκλησία ποτέ δεν υπήρξε εύκολη. Απο τη μιά πλευρά ο Μοναχισμός,  ακόμα κι από την έρημο ή το βουνό, διαλαλούσε με την σιωπηρή ύπαρξή του την ποταπότητα της Εκκλησίας.  Από την άλλη, ο Μοναχισμός και η ιστορικά κατεκτημένη αξιοπιστία του γινόταν το εφαλτήριο για νέους εξουσιασμούς, με θρησκευτικό πρόσημο. Πρόσωπα, τύπου Εφραίμ, εκμεταλλεύθηκαν παντοιοτρόπως το ασκητικό Κύρος για να "επιστρέψουν" στην Κοινωνία - προ πάντων, στην "Καλή Κοινωνία".  Σ' αυτή δηλαδή την "Καλή Κοινωνία" που, αηδιασμένη από την εκπραγμάτιση (reification) μέσα στην οποία ζούσε, πάντα έσπευδε σε ένα δεύτερο, εξαγνιστικό "βάπτισμα" - ανεπαρκές φυσικά, οσονούπω επιδερμικό και πάντα εφήμερο.  Αυτή η "Καλή Κοινωνία", σε δεύτερο στάδιο, γινόταν και το σκαλοπάτι για την αναρρίχηση των Μοναχών τύπου Εφραίμ. Η εκκλησιαστική Ιστορία είναι γεμάτη από Εφραίμ στους οποίους αποδώθηκαν σκάνδαλα αλλά και μεγαλόσχημοι τίτλοι και εύσημα. Ωστόσο, όσο λαμπερά κι αν ήταν όλα αυτά, δεν μπορούσαν να αποκρύψουν την εικόνα μιας γενικότερης παρακμής, ανάλογης με την δική μας.

   Η Ιστορία επαναλαμβάνεται σήμερα ακόμη μιά φορά. Μιά νέα "Καλή Κοινωνία", η δική μας, ξεσπαθώνει γιά την "αθωώτητα του Εφραίμ". Συμφέροντα ποικίλων αποχρώσεων (κομματικά, επιχειρηματικά, κλπ) ολοφύρονται γιά την απόφαση της προφυλάκισής του. Έχουν τους λόγους τους και τις ...ευαισθησίες τους. Προσωπικά δεν γνωρίζω αν ο Εφραίμ είναι αθώος ή ένοχος ως προς την εγκόσμια Δικαιοσύνη.  Δεν προδικάζω ούτε το μεν ούτε το δε. Γνωρίζω ωστόσο οτι ο Εφραίμ είναι ένοχος ως προς το Μοναστικό Έθος και Ήθος που υπηρετούσε το γράμμα και το πνεύμα των Γραφών: ο οίκος του Θεού δεν μπορεί να γίνει οίκος Εμπορίου - έστω κι αν το εμπόριο αυτό αφορά  μόνον τις Ψυχές της "Καλής Κοινωνίας"... 

   Τα γεγονότα περί το Βατοπέδιον σίγουρα διατάραξαν την εναγώνια, σιωπηλή αναμέτρηση των αυθεντικών Μοναχών με τον Θεό τους. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει (πολιτικο-οικονομικό) Σκάνδαλο, υπάρχει εν τούτοις (πνευματικο-ηθικός) Σκανδαλισμός.  Ο βέβηλος, πολύχρωμος και φανταχτερός Κόσμος της "Καλής Κοινωνίας" έχει πλέον εισβάλλει στις απόμακρες, μοναχικές σκήτες του Όρους. Αν αυτό συνεχισθεί και ολοκληρωθεί, η τελευταία δικαιολογία του (χριστιανικού) Θεού θα έχει πάψει να υπάρχει.  Ίσως όμως είναι κι αυτός ένας τρόπος γιά να λεχθεί - αναδιατυπωμένη κωμικά αυτή τη φορά και μάλλον οριστικά - η φράση του Μυστικού: "ευχαριστώ τον καλό Θεό που με απάλλαξε απ' τον Θεό". Προς μεγάλην  τέρψην των " Άθεων του καφενείου" - αυτών δηλαδή που σάρκαζε  ο Jean-Baptiste Clemence στην " Πτώση" του Albert Camus.

Ελληνο-Συριακά : "Ανορθόδοξες" Σκέψεις

   Η δημοκρατική μας ευαισθησία σίγουρα πληγώνεται μπροστά στο συνεχιζόμενο μακελιό της "Συριακής Άνοιξης". Το ίδιο, όπως συνέβαινε και με την "Λυβική Άνοιξη". Τίποτα δεν μας είναι περισσότερο απεχθές από ένα καθεστώς που συνθλίβει με τα όπλα την βούληση του Λαού γιά αυτοθέσμιση - όσο ατελής ή έξωθεν υποκινούμενη κι αν είναι αυτή. Ωστόσο, στη περίπτωση της Συρίας, η "δημοκρατική μας ευαισθησία" θα πρέπει να  λάβει υπ' όψη και την  "εθνική μας ευαισθησία". Για να το πούμε πιό αδρά: τα αμιγώς γεωπολιτικά συμφέροντα της Ελλάδος, στην παρούσα εσωτερική και διεθνή συγκαιρία, είναι δεμένα με το αιματωβαμένο καθεστώς του Άσσαντ.

   Αυτό δεν είναι τόσο παράδοξο όσο φαίνεται από μιά πρώτη, επιφανειακή ματιά. Η λεγόμενη "Αραβική Άνοιξη" συνεπάγεται, μεσοπρόθεσμα, μιά γεωπολιτική ανακατάταξη των ισορροπιών ισχύος και επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η έκταση και το βάθος αυτής της ανατροπής δεν μπορεί ασφαλώς να προβλεφθεί με ακρίβεια, δεδομένου ότι πέραν της ίδιας της ρευστότητας της "Αραβικής Άνοιξης" διαπλέκονται και (εξίσου ρευστά) συμφέροντα μικρότερων και μεγαλύτερων Δυνάμεων - μεταξύ των οποίων και της Ελλάδος. Και ειδικότερα μιάς Ελλάδος που επιδιώκει, με την πολιτική της, να διασφαλίσει, κατά το δυνατόν, και τα συμφέροντα της Κύπρου, η οποία γειτνιάζει και με τον αμιγώς Μεσανατολικό Κόσμο.

  Ειδικότερα όμως γιά την περίπτωση της Συρίας μπορούμε να σχηματοποιήσουμε το πλέγμα ως εξής: 

 -(1). Οι αντικαθεστωτικοί της Συρίας καλύπτονται και ενισχύονται από την Τουρκία. Μιά επικράτηση των αντικαθεστωτικών απέναντι στον Άσσαντ θα έφερνε λοιπόν τη Συρία κάτω από την επικυριαρχία της Τουρκίας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν, ένα τέτοιο νεοσύστατο καθεστώς, θα έχει άμεση την ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης προκειμένου να μπορέσει να νομιμοποιηθεί/σταθεροποιηθεί επαρκώς. Κι αυτή η οικονομική ενίσχυση είναι που υπόσχεται η Τουρκία - προκειμένου φυσικά να την εξαργυρώσει με την γεωπολιτική εξάρτηση του οφειλέτη. 

 -(2). Ο νεοσύστατος δεσμός Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος, που προς το παρόν, εξασφαλίζει την απρόσκοπτη έρευνα & εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου Κυπριακού πλούτου, εξαρτάται από την έκβαση της Συριακής αγωνίας. Μπορεί να λεχθεί μάλιστα οτι και η εκμετάλλευση των Ελληνικών θαλασσών (ορισμένων έστω) θα εξαρτηθεί, κι αυτή, από την έκβαση του Συριακού δράματος. Γιατί  το Ισραήλ θα υποχρεωθεί να λάβει σοβαρά υπ' όψη  μιά Τουρκία που ελέγχει τη Συρία και - μέσω αυτής - αποκτά πρόσβαση και στο Λίβανο. Με απλά λόγια, ο δεσμός Ελλάδας και Κύπρου με το Ισραήλ θα δεχθεί ασφυκτική πίεση και θα διαρραγεί.

-(3). Έστω όμως και με χαλαρωμένο/ασθενικό το δεσμό Ισραήλ-Ελλάδος-Κύπρου η υπόθεση του υποθαλάσσιου πλούτου της Κύπρου τίθεται σε κίνδυνο.  Γιατί η Τουρκία θα απαιτήσει, το λιγότερο, ανισοδιανομή της "λείας". Σε μεγαλύτερο όμως κίνδυνο τίθεται η γεωπολιτική σημασία που αποκτά η Κύπρος (και, μαζί της η Ελλάδα) χάρις σ' αυτόν τον υποθαλάσσιο πλούτο. Και επειδή ο πλούτος αυτός είναι πολύ μεγάλος (τον εκτιμούν σε πολλά τρισεκατομμύρια κ.μ φυσικού αερίου και βαρέλια πετρελαίου) αντίστοιχη είναι και η γεωπολιτική αξία Κύπρου-Ελλάδος. Αν λοιπόν ο πλούτος αυτός υποστεί την οιαδήποτε "αναδιανομή" ( διάβαζε: "ανισοδιανομή"), αντίστοιχη θα είναι και η γεωπολιτική υποβάθμισή μας. Και αντιστρόφως ισόποση θα είναι, φυσικά, η γεωπολιτική/οικονομική αναβάθμιση της Τουρκίας.

-(4). Με μιά τέτοια γεωπολιτική αναβάθμιση η (ήδη αναβαθμισμένη πληθυσμιακά και οικονομικά) Τουρκία θα ασκήσει αφόρητες πιέσεις (διάβαζε: casus belli) στην Ελλάδα για ευρύτερες παραχωρήσεις τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ΑΟΖ του Καστελόριζου - ιδιαίτερα της τελευταίας, που μας συνδέει άμεσα με την ΑΟΖ της Κύπρου. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μιά χώρα που ασθμαίνει οικονομικά και περικόπτει - αναγκαστικά - τους εξοπλισμούς της. Θα πρέπει μάλιστα να θρηνήσουμε πολλαπλά αν όλα τούτα συνδυαστούν και με μιά έξοδο της Ελλάδος από την Ευρωζώνη, οπότε θα έχουμε χάσει και την όποια γεωπολιτική θωράκιση μας προσφέρει η συμμετοχή μας σ' αυτήν.

    Οι ανωτέρω επαγωγικοί συλλογισμοί έγιναν φυσικά στη βάση οτι το Ισραήλ θα υποχρεωθεί (λίγο ή πολύ) να διαρρήξει ή να χαλαρώσει το δεσμό του με την Ελληνική/Κυπριακή πλευρά, κάτω από την πίεση μιάς Τουρκίας που ελέγχει γεωπολιτικά τη Συρία. Αυτό μπορεί να ξαφνιάζει τον Έλληνα κάτω από την εντύπωση ενός πανίσχυρου Ισραήλ. Ωστόσο και το Ισραήλ δρά πάντα με βάση τη δέσμη των ευρύτερων συμφερόντων του. Έτσι, όπως μέχρι πρίν 4  χρόνια τα συμφέροντά του του επέβαλλαν μιά εταιρική σχέση με την Τουρκία (κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, εξοπλισμοί, κλπ), αύριο, τα νέα συμφέροντά του, να επιβάλλουν μιά (μικρή ή μεγαλη) ρήξη με την Κύπρο/Ελλάδα.

   Ασφαλώς οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν ένα μεγάλο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Και πολλά θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τα προφανή ή αδιαφανή συμφέροντά τους αλλά και από τις αστοχίες ή τις αδράνειές τους. Αποτελεί πάντως μικρή παρηγοριά γιά τα γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρα μας το γεγονός οτι οι ΗΠΑ - προς το παρόν τουλάχιστον - δεν έχουν επέμβει στη Συρία à la Λυβίη. Γιατί, στο Συριακό δράμα, πολλά συμβαίνουν και παράγονται μέσα στο σκοτάδι των Μυστικών Υπηρεσιών. Αυτό το τελευταίο θα μπορούσε να εξηγήσει και τη "δαπανηρή" επιχείρηση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, την οποία πολλοί σχολιάζουν λανθασμένα (βλέπε εδώ) . "Θα μπορούσε" επαναλαμβάνω - δηλαδή ΙΣΩΣ...[Προσθήκη 21/12: Θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει και τις υπερβάσεις των "Μυστικών Κονδυλίων" του Υπουργείου Εξωτερικών, (βλ. εδώ)].

-------------------------------------------

Post Scriptum

 Το γεγονός της σύνδεσης της Συρίας με το Ιράν και με τη διαμάχη Ιράν-ΗΠΑ σε εξέλιξη, καθιστά τεθλασμένη τη στάση των ΗΠΑ στο θέμα της Συρίας. Ωστόσο οι ΗΠΑ θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψη οτι το Ισραήλ έχει μάλλον θετικά συμφέροντα με ένα αποδυναμωμένο καθεστώς Άσσαντ στη Συρία παρά με ένα απρόβλεπτο/ ρευστό  νέο καθεστώς. Ένα αποδυναμωμένο καθεστώς Άσσαντ  θα εκβιαστεί ευκολότερα σε πολλούς συμβιβασμούς με Ισραήλ/ΗΠΑ. Αντίστροφα, ένα νέο καθεστώς στη Συρία υπό την άμεση εξάρτηση της Τουρκίας δημιουργεί μιά νέα Μεσανατολική δυναμική, όπου η  Τουρκία θα διεδραμάτιζε καθοριστικό ρόλο. Αυτό θα είχε, επιπλέον, ΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ  στην Κουρδική Αυτόνομη Επαρχία του Ιράκ που προαλείφεται για Ανεξάρτητο Κράτος, πράγμα που τρομάζει την Τουρκία και ενθουσιάζει την Ελλάδα. Δηλαδή, η Τουρκία, μέσω Συρίας, θα μπορούσε να  εκβιάσει το δίπολο Ισραήλ/ΗΠΑ για έλεγχο και αποτροπή της Κουρδικής Ανεξαρτησίας. Με λίγα λόγια, η έκβαση του Συριακού δράματος θα μας υπερκαθορίσει πολλαπλά.

   +++

Προς Συνεπείς και Αφελείς....

Έτος  2003 Ποσό  11.565.029.814,70    Ευρώ.
        * 2004          :  16.892.288.770,32         "
        * 2005          :   21.368.969.460,33        "
        * 2006          :  25.755.626.043,36         "
        * 2007          :  31.418.289.142,41         "
        * 2008          :  29.472.129.256,01         "
        * 2009          :  33.549.572.740,76         "
        * 2010          :  38.727.129.086,90         "

   Ο ανωτέρω πίνακας απευθύνεται πρός του Συνεπείς και (συνάμα) Αφελείς Έλληνες  φορολογούμενους. Απευθύνεται δηλαδή σ' αυτούς που η τρέχουσα φορολογική επιδρομή ακρωτηριάζει τη ζωή τους. Είναι ο Πίνακας που προκύπτει από την Ετήσια Έκθεση που κατέθεσε στις 24 Νοεμβρίου 2011 ο Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη Βουλή. Και δείχνει τις ανείσπρακτες οφειλές προς το Κράτος, κατά τα τελευταία επτά έτη. 

   Αυτή βέβαια είναι μόνον η "πρώτη ανάγνωση". Η "δεύτερη ανάγνωση" δείχνει οτι η "Δημοκρατία" μας, που με τόση ευκολία (Νομοθετική και Εισπρακτική) σφαγιάζει τον απλό και συνεπή Πολίτη, είναι εξόχως χαριστικό στον πλούσιο και (κατά τεκμήριο) φοροφυγάδα  Πολίτη. Για την είσπραξη των ανωτέρω ποσών (που σχεδόν 4πλασιάσθηκαν σε επτά χρόνια) η "Δημοκρατία" μας έχει μιά "δυσκοιλιότητα" να νομοθετήσει και να οργανωθεί αποτελεσματικά. Και πρόκειται για σχεδόν 39 δισεκατομύρια Ευρώ, μόνον για το 2010!

   Ακούσατε άραγε για καμιά κατάσχεση περιουσίας μεγάλου φοροφυγά;; Ακούσατε για κάποια δεύσμευση/κατάσχεση τραπεζικού λογαριασμού; Ασφαλώς ακούμε τις τελευταίες ημέρες για κάποιες προσαγωγές. Όμως γιατί θα πρέπει να είναι μόνον μία ή δύο ημερησίως, ενώ οι μεγαλοφοροφυγάδες ανέρχονται σε τουλάχιστον 14.000; Η απάντηση είναι απλή - όλοι αυτοί είναι "τα παιδιά ενός ανώτερου θεού", δηλαδή οι κολλητοί και οι στυλοβάτες του Συστήματος.

  Η πρώτη απλή και αβίαστη ερώτηση είναι μία: θα χρειαζόταν  η "σφαγή των (αφελών) αμνών" αν έστω και το 30% του ανωτέρω ποσού είχε εισπραχθεί;  Η απάντηση είναι:  Όχι !...

  Η δεύτερη απλή και αβίαστη ερώτηση είναι: γιατί δεν εισπράτονται; Η απάντηση είναι: Γιατί ως αφελείς ανεχόμαστε αυτή τη "Δημοκρατία", δηλαδή αυτή τη "Μαφιοκρατία". 

  Κι ας μην μας (ξανα)πούν πως φταίνει οι Εφορίες...Γιατί και οι Λίστες των Μεγαλοφοροφυγάδων αργούν ακόμα, ενώ είναι μέσα στα συρτάρια της Βουλής...
------------------------------
Post Scriptum 30/11/2011
Μιά μέρα μετά, κι αυτό το αποκαλυπτικό άρθρο που απλώς μας επιβεβαιώνει - ακόμα μιά φορά (δείτε εδώ).

Το Δημοψήφισμα: Μάσκες και Απολογίες

         " Ο Χρόνος, αποκαλύπτοντας τα πάντα, τα φέρνει στο φώς"
                              ΣΟΦΟΚΛΗΣ, απόσπ. 832Ν (918Ρ)

   Η πρόταση Δημοψηφίσματος έκανε να πέσουν πολλές Μάσκες. Αποκάλυψε όχι μόνον ανομολόγητα συμφέροντα, αλλά και ανομολόγητες αρχές και, ασφαλώς, χαρακτήρες ατόμων. Είναι εύκολο να προσποιείται κανείς τον Δημοκράτη ανέξοδα, δημαγωγικά. Να διατυμπανίζεις τα συνθήματα και να ιδιοποιείσαι τους νεκρούς του Πολυτεχνείου. Ωστόσο έρχεται  πάντα εκείνη η στιγμή του Χρόνου που αποκαλύπτει την αυθεντικότητά σου. Η πρόταση Δημοψηφίσματος υπήρξε καίρια και αποκαλυπτική. Κόμματα, Ρεύματα και Πρόσωπα, κάτω από ιδιοτελείς ή/και διαπλεκόμενους υπολογισμούς πέταξαν το Δημοκρατικό και Προοδευτικό προσωπείο και συντάχθηκαν με την πλέον μαύρη Αντίδραση. Ας υπενθυμίσουμε μόνον οτι, γιά εμάς, το Δημοψήφισμα έπρεπε να γίνει - γιά πολλούς λόγους φυσικά αλλά πρωτίστως γιά έναν: μόνον τα μεγάλα, τραγικά διλήμματα μπορούν να ωριμάσουν πραγματικά το Λαό. Και τέτοια θα ήταν η μεγάλη πολιτική αξία του Δημοψηφίσματος. Αλλά αυτή ακριβώς την λαϊκή ωριμότητα είναι που φοβούνται οι κάθε είδους εξουσιαστές - αυτοί που  θέλουν (και κρατούν) το Λαό πολιτικά νήπιο  γιά να τον χειραγωγούν.  
   Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε μία προς μία τις Μάσκες που έπεσαν, αλλά ο κατάλογος θα ήταν πολύ μακρύς. Θα προσπεράσουμε βέβαια τα έντυπα και ηλεκτρονικά media που απέδειξαν, με τρόπο αναμφισβήτητο, τη διαπλοκή τους με την εγχώρια Μαφιοκρατία - αυτής που ένα Δημοψήφισμα θα την διέλυε στην κυριολεξία. Δεν θα παραλείψουμε πάντως  τα ποικίλα "είδωλα" της επικαιρότητας, που γιά καιρό είχαν δομήσει το image του "προοδευτικού" και απευθυνόταν, εν τίνι μέτρω, στην "σοβαρή", "σκεπτόμενη" και προοδευτική  πτυχή του Ελληνικού Κοινού. Τρία ονόματα μου έρχονται πρόχειρα και είναι ενδεικτικά: Κούλογλου, Βαρουφάκης, Λαζόπουλος. Ο καθένας μπορεί να ανατρέξει στα λεχθέντα και γραφέντα των εν λόγω κυρίων γιά το Δημοψήφισμα, προκειμένου να αντιληφθεί  πώς και ποιό προσωπείο  κατέπεσε. Τολμώ μάλιστα να πώ πως, σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρξαν εμμετικά δουλόφρονες προς την κυρίαρχη Μαφιοκρατία. Ποιός μπορεί εφεξής να τους λάβει σοβαρά υπ' όψη του ;
     Θα επιμείνουμε επιπλέον στη Μάσκα της Αριστεράς. Η κάθετη άρνησή της για τη διενέργεια Δημοψηφίσματος, άρνηση με έωλα και φαιδρά επιχειρήματα,  απέδειξε, ακόμα μιά φορά, τον βαθύ αντιδημοκρατικό (και διαπλεκόμενο) χαρακτήρα της. Η έκπληξη βέβαια δεν προέρχεται από το παραδοσιακή Αριστερά στην οποία η αντιδημοκρατική πτυχή του είναι καταγωγικό και συστατικό στοιχείο της. Η μεγάλη και απρόσμενη έκπληξη (γιά πολλούς, όχι για εμάς) προήλθε από την λεγόμενη "ανανεωτική" Αριστερά. Δεν κράτησε ούτε καν τα στοιχειώδη προσχήματα - δηλαδή το να συμφωνήσει "επί της αρχής" αλλά να προβάλλει, ας πούμε, "το άκαιρο του Δημοψηφίσματος". Αυτό το Ναί "επί της αρχής" ήταν το ελάχιστο που απαιτούσαν οι αυθεντικοί, άδολοι Δημοκράτες Αριστεροί. Ωστόσο για την κομματική (και διαπλεκόμενη) καμαρίλα ακόμα και ένα τέτοιο "Ναί" θα ήταν επικίνδυνο: αν ο Λαός μπορεί να αποφασίζει για τα πεπρωμένα του τότε ποιός ο λόγος ύπαρξης του κομματικού κατεστημένου; 
   Το "Δημοψήφισμα" είχε τελικά την τύχη που όλοι γνωρίζουμε. Ωστόσο και παρά την ματαίωσή του  εξακολουθεί να προκαλεί το ενδιαφέρον και το σχολιασμό. Κυρίως από την πλευρά του Εγχώριου Κατεστημένου, και πάντα απολογητικά. Γιατί διέκρινε - και σωστά - οτι η χονδροειδής και απροκάλυπτη παρέμβασή του για την ματαίωση του Δημοψηφίσματος, όχι μόνο πλήγωσε την δημοκρατική ευαισθησία του Ελληνικού Λαού αλλά και το κατέστησε εξόφθαλμα ύποπτο/ένοχο στα μάτια των σκεπτόμενων Δημοκρατών. Προχθές ακόμα, ένας από τους δημοσιολογούντες του εγχώριου Κατεστημένου, με δήθεν εμβριθή  και αποστασιοποιημένη αντικειμενικότητα, ένοιωσε την ανάγκη να σχολιάσει σχετικά και να καταλήξει σε ψευδο-μοιρολατρικά συμπεράσματα: "μέσα σ' ένα παγκοσμιοποιημένο (οικονομικό) περιβάλλον, η τοπική δημοκρατία του έθνους-Κράτους δεν έχει καμιά τύχη" (βλ. εδώ). Πρόκειται για την πλέον προηγμένη, ύπουλη "απολογητική". Σκοπό έχει να πλήξει το νοητικό και ψυχικό κέντρο της Αμεσοδημοκρατικής μας ευαισθησίας και πράξης με την αίσθηση της ματαιοπονίας. Εγείρει μπροστά μας ως σύχρονη και ανυπέρβλητη Μοίρα το "παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον" και τις "Αγορές" που είναι - δήθεν - ικανές να ακυρώσουν στην πράξη κάθε Αμεσοδημοκρατικό διάβημα. Εν ολίγοις και με άλλα λόγια μας λέει: το Σύστημα είναι πανίσχυρο, εγκαταλείψετε κάθε ελπίδα αντίστασης, κάθε αίτημα Αμεσοδημοκρατικής Ευτοπίας!  Τέτοιες θέσεις ωστόσο μας σφυρηλατούν και μας ατσαλώνουν με την αντίθετη πεποίθηση. Γιατί η ίδια η απολογητική του Συστήματος (και του εγχώριου Κατεστημένου), όσο "τεκμηριωμένη", καμουφλαρισμένη ή χρυσωμένη μπορεί να είναι, υποδεικνύει ακριβώς την αδυναμία του - για να ακριβολογούμε, τον πανικό του μπροστά στο Αμεσοδημοκρατικό Πρόταγμα.

   POST SCRIPTUM
(1).Η αλλοτρίωση του Λαού έχει φθάσει σε ένα τέτοιο επίπεδο που πολλοί θεώρησαν το Δημοψήφισμα ως εκβιασμό. Αν υπήρχε ένας εκβιασμός στο Δημοψήφισμα αυτός που εκβιάστηκε δεν ήταν ο Λαός -  εκβιάστηκε η βαθειά  απάθεια, το ετερόνομο βόλεμα, η υποκριτική οργή.
(2). Ας το ξαναπούμε ακόμα μιά φορά. Ακόμα και ως πολιτικός ελιγμός του ΓΑΠ, το Δημοψήφισμα είχε την μεγάλη Αμεσοδημοκρατική πτυχή του. Εμείς αυτήν ακριβώς θελήσαμε  να αξιοποιήσουμε. Είπαμε ΝΑΙ "επί της αρχής". Και αντίστροφα,  δεν ταχθήκαμε  προκαταβολικά με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ στο εικαζόμενο δίλημμα του Δημοψηφίσματος.