Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

Εφραιμολογίες

   Ως καλός και συνεπής Άθεος σέβομαι απέραντα  την αυθεντική θρησκευτικότητα. Γιατί γνωρίζω, από πείρα,  πως η αυθεντική θρησκευτικότητα έχει την αφετηρία της στο μεγάλο θαύμα που είναι αυτός ο Κόσμος, στο μεγάλο αίνιγμα που είναι αυτός ο Άνθρωπος. Το βήμα πρός την προσωποποίηση του θαυμαστού και του αινιγματικού είναι πάντα μικρό, σαν ελαφρό ολίσθημα - αρχικά ο Πολυθεϊσμός και ύστερα ο Μονοθεϊσμός, με όλο το φτώχεμα που συνεπάγεται ο δεύτερος. Γνωρίζω ακόμα  πως η αγωνία της αυθεντικής χριστιανικής θρησκευτικότητας, θα εκφράζεται πάντα με τα γεμάτα κατάνυξη λόγια εκείνου του Χριστιανού  Μυστικού:"παρακαλώ πάντα τον καλό Θεό να με απαλλάξει απ' τον Θεό". Δεν θα περιπλανηθούμε σήμερα στους δαιδάλους αυτής της φράσης. Θα πούμε μόνο οτι  το αναγκαίο στάδιο γι' αυτό το μεστό διάβημα ήταν πάντα ο Ασκητισμός.
   Η χριστιανική θρησκευτική αριστοκρατία, δηλαδή όσοι επεδίωξαν την άρρηκτη συνέπεια Λόγου και Πράξης, βρήκαν  καταφύγιο στον Ασκητισμό, τον Μοναχισμό κατά την τρέχουσα ορολογία. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο αντίθετο με το γράμμα και το πνεύμα του Ευαγγελίου από μιά κοσμική Εκκλησία που υιοθετούσε όλες τις αρχές, τις πρακτικές  και τα ήθη της "βέβηλης" κοινωνίας. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο αντιχριστιανικό από τη νοσηρή συμπόρευση και διαπλοκή της θεσμισμένης Εκκλησίας με την εκάστοτε "βέβηλη" Εξουσία.  Ο  Μοναχισμός ήταν η μόνη δικαιολογία γιά έναν Θεό που, στα χέρια της Εκκλησίας, είχε καταλήξει αδιάντροπος Εξουσιαστής και κατάπτυστος Μεταπράτης.
    Η συμβίωση του Μοναχισμού με την θεσμισμένη Εκκλησία ποτέ δεν υπήρξε εύκολη. Απο τη μιά πλευρά ο Μοναχισμός,  ακόμα κι από την έρημο ή το βουνό, διαλαλούσε με την σιωπηρή ύπαρξή του την ποταπότητα της Εκκλησίας.  Από την άλλη, ο Μοναχισμός και η ιστορικά κατεκτημένη αξιοπιστία του γινόταν το εφαλτήριο για νέους εξουσιασμούς, με θρησκευτικό πρόσημο. Πρόσωπα, τύπου Εφραίμ, εκμεταλλεύθηκαν παντοιοτρόπως το ασκητικό Κύρος για να "επιστρέψουν" στην Κοινωνία - προ πάντων, στην "Καλή Κοινωνία".  Σ' αυτή δηλαδή την "Καλή Κοινωνία" που, αηδιασμένη από την εκπραγμάτιση (reification) μέσα στην οποία ζούσε, πάντα έσπευδε σε ένα δεύτερο, εξαγνιστικό "βάπτισμα" - ανεπαρκές φυσικά, οσονούπω επιδερμικό και πάντα εφήμερο.  Αυτή η "Καλή Κοινωνία", σε δεύτερο στάδιο, γινόταν και το σκαλοπάτι για την αναρρίχηση των Μοναχών τύπου Εφραίμ. Η εκκλησιαστική Ιστορία είναι γεμάτη από Εφραίμ στους οποίους αποδώθηκαν σκάνδαλα αλλά και μεγαλόσχημοι τίτλοι και εύσημα. Ωστόσο, όσο λαμπερά κι αν ήταν όλα αυτά, δεν μπορούσαν να αποκρύψουν την εικόνα μιας γενικότερης παρακμής, ανάλογης με την δική μας.
   Η Ιστορία επαναλαμβάνεται σήμερα ακόμη μιά φορά. Μιά νέα "Καλή Κοινωνία", η δική μας, ξεσπαθώνει γιά την "αθωώτητα του Εφραίμ". Συμφέροντα ποικίλων αποχρώσεων (κομματικά, επιχειρηματικά, κλπ) ολοφύρονται γιά την απόφαση της προφυλάκισής του. Έχουν τους λόγους τους και τις ...ευαισθησίες τους. Προσωπικά δεν γνωρίζω αν ο Εφραίμ είναι αθώος ή ένοχος ως προς την εγκόσμια Δικαιοσύνη.  Δεν προδικάζω ούτε το μεν ούτε το δε. Γνωρίζω ωστόσο οτι ο Εφραίμ είναι ένοχος ως προς το Μοναστικό Έθος και Ήθος που υπηρετούσε το γράμμα και το πνεύμα των Γραφών: ο οίκος του Θεού δεν μπορεί να γίνει οίκος Εμπορίου - έστω κι αν το εμπόριο αυτό αφορά  μόνον τις Ψυχές της "Καλής Κοινωνίας"... 
   Τα γεγονότα περί το Βατοπέδιον σίγουρα διατάραξαν την εναγώνια, σιωπηλή αναμέτρηση των αυθεντικών Μοναχών με τον Θεό τους. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει (πολιτικο-οικονομικό) Σκάνδαλο, υπάρχει εν τούτοις (πνευματικο-ηθικός) Σκανδαλισμός.  Ο βέβηλος, πολύχρωμος και φανταχτερός Κόσμος της "Καλής Κοινωνίας" έχει πλέον εισβάλλει στις απόμακρες, μοναχικές σκήτες του Όρους. Αν αυτό συνεχισθεί και ολοκληρωθεί, η τελευταία δικαιολογία του (χριστιανικού) Θεού θα έχει πάψει να υπάρχει.  Ίσως όμως είναι κι αυτός ένας τρόπος γιά να λεχθεί - αναδιατυπωμένη κωμικά αυτή τη φορά και μάλλον οριστικά - η φράση του Μυστικού: "ευχαριστώ τον καλό Θεό που με απάλλαξε απ' τον Θεό". Προς μεγάλην  τέρψην των " Άθεων του καφενείου" - αυτών δηλαδή που σάρκαζε  ο Jean-Baptiste Clemence στην " Πτώση" του Albert Camus.

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Ελληνο-Συριακά : "Ανορθόδοξες" Σκέψεις

   Η δημοκρατική μας ευαισθησία σίγουρα πληγώνεται μπροστά στο συνεχιζόμενο μακελιό της "Συριακής Άνοιξης". Το ίδιο, όπως συνέβαινε και με την "Λυβική Άνοιξη". Τίποτα δεν μας είναι περισσότερο απεχθές από ένα καθεστώς που συνθλίβει με τα όπλα την βούληση του Λαού γιά αυτοθέσμιση - όσο ατελής ή έξωθεν υποκινούμενη κι αν είναι αυτή. Ωστόσο, στη περίπτωση της Συρίας, η "δημοκρατική μας ευαισθησία" θα πρέπει να  λάβει υπ' όψη και την  "εθνική μας ευαισθησία". Για να το πούμε πιό αδρά: τα αμιγώς γεωπολιτικά συμφέροντα της Ελλάδος, στην παρούσα εσωτερική και διεθνή συγκαιρία, είναι δεμένα με το αιματωβαμένο καθεστώς του Άσσαντ.
   Αυτό δεν είναι τόσο παράδοξο όσο φαίνεται από μιά πρώτη, επιφανειακή ματιά. Η λεγόμενη "Αραβική Άνοιξη" συνεπάγεται, μεσοπρόθεσμα, μιά γεωπολιτική ανακατάταξη των ισορροπιών ισχύος και επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η έκταση και το βάθος αυτής της ανατροπής δεν μπορεί ασφαλώς να προβλεφθεί με ακρίβεια, δεδομένου ότι πέραν της ίδιας της ρευστότητας της "Αραβικής Άνοιξης" διαπλέκονται και (εξίσου ρευστά) συμφέροντα μικρότερων και μεγαλύτερων Δυνάμεων - μεταξύ των οποίων και της Ελλάδος. Και ειδικότερα μιάς Ελλάδος που επιδιώκει, με την πολιτική της, να διασφαλίσει, κατά το δυνατόν, και τα συμφέροντα της Κύπρου, η οποία γειτνιάζει και με τον αμιγώς Μεσανατολικό Κόσμο.
  Ειδικότερα όμως γιά την περίπτωση της Συρίας μπορούμε να σχηματοποιήσουμε το πλέγμα ως εξής: 
 -(1). Οι αντικαθεστωτικοί της Συρίας καλύπτονται και ενισχύονται από την Τουρκία. Μιά επικράτηση των αντικαθεστωτικών απέναντι στον Άσσαντ θα έφερνε λοιπόν τη Συρία κάτω από την επικυριαρχία της Τουρκίας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν, ένα τέτοιο νεοσύστατο καθεστώς, θα έχει άμεση την ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης προκειμένου να μπορέσει να νομιμοποιηθεί/σταθεροποιηθεί επαρκώς. Κι αυτή η οικονομική ενίσχυση είναι που υπόσχεται η Τουρκία - προκειμένου φυσικά να την εξαργυρώσει με την γεωπολιτική εξάρτηση του οφειλέτη. 
 -(2). Ο νεοσύστατος δεσμός Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος, που προς το παρόν, εξασφαλίζει την απρόσκοπτη έρευνα & εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου Κυπριακού πλούτου, εξαρτάται από την έκβαση της Συριακής αγωνίας. Μπορεί να λεχθεί μάλιστα οτι και η εκμετάλλευση των Ελληνικών θαλασσών (ορισμένων έστω) θα εξαρτηθεί, κι αυτή, από την έκβαση του Συριακού δράματος. Γιατί  το Ισραήλ θα υποχρεωθεί να λάβει σοβαρά υπ' όψη  μιά Τουρκία που ελέγχει τη Συρία και - μέσω αυτής - αποκτά πρόσβαση και στο Λίβανο. Με απλά λόγια, ο δεσμός Ελλάδας και Κύπρου με το Ισραήλ θα δεχθεί ασφυκτική πίεση και θα διαρραγεί.
-(3). Έστω όμως και με χαλαρωμένο/ασθενικό το δεσμό Ισραήλ-Ελλάδος-Κύπρου η υπόθεση του υποθαλάσσιου πλούτου της Κύπρου τίθεται σε κίνδυνο.  Γιατί η Τουρκία θα απαιτήσει, το λιγότερο, ανισοδιανομή της "λείας". Σε μεγαλύτερο όμως κίνδυνο τίθεται η γεωπολιτική σημασία που αποκτά η Κύπρος (και, μαζί της η Ελλάδα) χάρις σ' αυτόν τον υποθαλάσσιο πλούτο. Και επειδή ο πλούτος αυτός είναι πολύ μεγάλος (τον εκτιμούν σε πολλά τρισεκατομμύρια κ.μ φυσικού αερίου και βαρέλια πετρελαίου) αντίστοιχη είναι και η γεωπολιτική αξία Κύπρου-Ελλάδος. Αν λοιπόν ο πλούτος αυτός υποστεί την οιαδήποτε "αναδιανομή" ( διάβαζε: "ανισοδιανομή"), αντίστοιχη θα είναι και η γεωπολιτική υποβάθμισή μας. Και αντιστρόφως ισόποση θα είναι, φυσικά, η γεωπολιτική/οικονομική αναβάθμιση της Τουρκίας.
-(4). Με μιά τέτοια γεωπολιτική αναβάθμιση η (ήδη αναβαθμισμένη πληθυσμιακά και οικονομικά) Τουρκία θα ασκήσει αφόρητες πιέσεις (διάβαζε: casus belli) στην Ελλάδα για ευρύτερες παραχωρήσεις τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ΑΟΖ του Καστελόριζου - ιδιαίτερα της τελευταίας, που μας συνδέει άμεσα με την ΑΟΖ της Κύπρου. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μιά χώρα που ασθμαίνει οικονομικά και περικόπτει - αναγκαστικά - τους εξοπλισμούς της. Θα πρέπει μάλιστα να θρηνήσουμε πολλαπλά αν όλα τούτα συνδυαστούν και με μιά έξοδο της Ελλάδος από την Ευρωζώνη, οπότε θα έχουμε χάσει και την όποια γεωπολιτική θωράκιση μας προσφέρει η συμμετοχή μας σ' αυτήν.

    Οι ανωτέρω επαγωγικοί συλλογισμοί έγιναν φυσικά στη βάση οτι το Ισραήλ θα υποχρεωθεί (λίγο ή πολύ) να διαρρήξει ή να χαλαρώσει το δεσμό του με την Ελληνική/Κυπριακή πλευρά, κάτω από την πίεση μιάς Τουρκίας που ελέγχει γεωπολιτικά τη Συρία. Αυτό μπορεί να ξαφνιάζει τον Έλληνα κάτω από την εντύπωση ενός πανίσχυρου Ισραήλ. Ωστόσο και το Ισραήλ δρά πάντα με βάση τη δέσμη των ευρύτερων συμφερόντων του. Έτσι, όπως μέχρι πρίν 4  χρόνια τα συμφέροντά του του επέβαλλαν μιά εταιρική σχέση με την Τουρκία (κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, εξοπλισμοί, κλπ), αύριο, τα νέα συμφέροντά του, να επιβάλλουν μιά (μικρή ή μεγαλη) ρήξη με την Κύπρο/Ελλάδα.
   Ασφαλώς οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν ένα μεγάλο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Και πολλά θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τα προφανή ή αδιαφανή συμφέροντά τους αλλά και από τις αστοχίες ή τις αδράνειές τους. Αποτελεί πάντως μικρή παρηγοριά γιά τα γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρα μας το γεγονός οτι οι ΗΠΑ - προς το παρόν τουλάχιστον - δεν έχουν επέμβει στη Συρία à la Λυβίη. Γιατί, στο Συριακό δράμα, πολλά συμβαίνουν και παράγονται μέσα στο σκοτάδι των Μυστικών Υπηρεσιών. Αυτό το τελευταίο θα μπορούσε να εξηγήσει και τη "δαπανηρή" επιχείρηση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, την οποία πολλοί σχολιάζουν λανθασμένα (βλέπε εδώ) . "Θα μπορούσε" επαναλαμβάνω - δηλαδή ΙΣΩΣ...[Προσθήκη 21/12: Θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει και τις υπερβάσεις των "Μυστικών Κονδυλίων" του Υπουργείου Εξωτερικών, (βλ. εδώ)].
-------------------------------------------
Post Scriptum
 Το γεγονός της σύνδεσης της Συρίας με το Ιράν και με τη διαμάχη Ιράν-ΗΠΑ σε εξέλιξη, καθιστά τεθλασμένη τη στάση των ΗΠΑ στο θέμα της Συρίας. Ωστόσο οι ΗΠΑ θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψη οτι το Ισραήλ έχει μάλλον θετικά συμφέροντα με ένα αποδυναμωμένο καθεστώς Άσσαντ στη Συρία παρά με ένα απρόβλεπτο/ ρευστό  νέο καθεστώς. Ένα αποδυναμωμένο καθεστώς Άσσαντ  θα εκβιαστεί ευκολότερα σε πολλούς συμβιβασμούς με Ισραήλ/ΗΠΑ. Αντίστροφα, ένα νέο καθεστώς στη Συρία υπό την άμεση εξάρτηση της Τουρκίας δημιουργεί μιά νέα Μεσανατολική δυναμική, όπου η  Τουρκία θα διεδραμάτιζε καθοριστικό ρόλο. Αυτό θα είχε, επιπλέον, ΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ  στην Κουρδική Αυτόνομη Επαρχία του Ιράκ που προαλείφεται για Ανεξάρτητο Κράτος, πράγμα που τρομάζει την Τουρκία και ενθουσιάζει την Ελλάδα. Δηλαδή, η Τουρκία, μέσω Συρίας, θα μπορούσε να  εκβιάσει το δίπολο Ισραήλ/ΗΠΑ για έλεγχο και αποτροπή της Κουρδικής Ανεξαρτησίας. Με λίγα λόγια, η έκβαση του Συριακού δράματος θα μας υπερκαθορίσει πολλαπλά.
   +++